پایش آلایندگی رودخانه خرم رود-استان لرستان به کمک شاخص زیستی درشت بی مهرگان کفزی

فعالیت های انسانی عامل اصلی آلودگی رودخانه ها است که همواره کیفیت آب رودخانه ها را تحت تاثیر قرار می دهند. در این مطالعه ساختار جمعیتی بزرگ بی مهرگان کفزی به عنوان شاخص زیستی به منظور ارزیابی کیفی آب رودخانه خرم رود مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور تعداد ۴ ایستگاه نمونه برداری در مسیر رودخانه انتخاب شده، پارامترهای فیزیکی و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفته و نمونه برداری درشت بی مهرگان کفزی به صورت ماهانه در یک بازه زمانی یکساله (از دی ماه ۱۳۹۷تا آذر ماه ۱۳۹۸) در هر ایستگاه انجام شد. در مجموع تعداد ۲۶ خانواده متعلق به ۱۴ راسته از درشت بی مهرگان کفزی شناسایی شدند که خانواده های شیرونومیده، باتیده و سایکودیده به ترتیب دارای بیشترین فراوانی بودند. نتایج فاکتورهای فیزیوشیمیایی نشان داد کمترین و بیشترین دمای آب ثبت شده به ترتیب در آذر ماه ۰.۵۷± ۸.۶۶ و در تیر ماه ۰.۵۷± ۲۳.۶۶ درجه سانتی گراد، بالاترین میانگین اکسیژن محلول در اسفند ماه معادل ۰.۲۸± ۵.۸۳  میلی گرم بر لیتر در ایستگاه ۱ و کمترین مقدار آن ۰ میلی گرم بر لیتر در در ایستگاه ۴ بود. مقدار pH با حداقل ۰.۸۶± ۶ در دی ماه و حداکثر ۰.۰۰ ± ۸ در خرداد ماه ثبت گردید. میانگین تغییرات نیتریت در ایستگاه های مختلف، نوسان اندکی نشان داد اما در تمامی ایستگاه ها بالاتر از حد مجاز بود. بیشترین مقدار نیترات در ایستگاه ۳ در خردادماه معادل ۵.۷۷± ۳۶.۶۶  و کمترین آن در ایستگاه ۱ در آذرماه معادل۰.۰۰ ± ۲ میلی گرم بر لیتر ثبت شد. بررسی تغییرات فصلی تراکم موجودات شناسایی شده نیز نشان دهنده تراکم حداکثری در فصل پاییز و تراکم حداقلی در فصل زمستان بود. نتایج تغییرات شاخص های کیفی (BMWP ،ASPT) و شاخص های غنا و تنوع (شانون- وینر، مارگالف) بر اساس درشت بی مهرگان کفزی نشان داد آب رودخانه خرم رود در طبقه آب های با آلودگی متوسط قرار دارد.

کلیدواژه ها:

Biological evaluation ، Physicochemical parameters ، Benthic invertebrates ، Khorram-rud river ، BMWP ، ASPT ، ارزیابی زیستی ، پارامترهای فیزیکوشیمیایی ، بی مهرگان کفزی ، رودخانه خرم رود ، BMWP ، ASPT