بررسی تغییرات عمکلرد دانه کلزا (Brassica napus L.) و تجزیه مسیر صفات مرتبط با آن در تداخل باعلف هرز خارلته (Circium arvensis)

پژوهش حاضر در سال زراعی ۸۸- ۱۳۸۷ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. در پایان فصل رشد، از سطح مزرعه ۳ هکتاری آلوده به علف هرز خارلته که تحت کشت کلزای رقم اوکاپی با تراکم ۸۰ بوته در مترمربع بود، ۲۴ نمونه هر کدام به مساحت یک مترمربع ، به صورت تصادفی برداشت گردید. برازش مدل هذلولی دوپارامتری کوزنس نشان داد که عملکرد دانه کلزا در تداخل با خارلته به صورت غیرخطی کاهش یافت . این کاهش در تراکم های اولیه (I) و حداکثر تراکم های ممکنه خارلته (A) به ترتیب ۹/۱۹ و ۷/ ۹۸ درصد برآورد شد.همچنین به ازاء افزایش هر گرم ماده خشک خارلته در واحد سطح نیز صفت مزبور یک درصد کاهش نشان داد و حداکثر تلفات ناشی از حد نهایی تولید ماده خشک علف هرز، ۹۹ درصد به دست آمد. ماده خشک علف هرز نسبت به تراکم آن معیار بهتری برای توصیف تغییرات عملکرد کلزا بود. تعداد شاخه جانبی ، طول غلاف و ارتفاع بوته کلزا با افزایش تراکم علف هرز، کاهش یافت . خارلته در تمامی سطوح تراکمی نسبت به کلزا ارتفاع بالاتری داشت . عملکرد بیولوژیک کلزا با اثر مستقیم و معنی دار ۸۰۶/۰ و اثر غیرمستقیم از طریق تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف به ترتیب با ۷۸۵/۰ و ۷۳۱/۰ بیشترین همبستگی را با توان تولید دانه کلزا در شرایط رقابت با خارلته داشت . از بین صفات مورفولوژیکی نیز تعداد شاخه جانبی کلزا به طور مستقیم با مقدار ۴۴۸/ و غیرمستقیم از طریق ارتفاع بوته با ۳۲۱/۰ بیشترین تاثیر مثبت را بر عملکرد کلزا دارا بود.

کلیدواژه ها:

مدل ، تداخل ، تجزیه مسیر.