محصولات تراریخته ، کشت فراسرزمینی ، ایمنی زیستی و چالش های اخلاقی و فرهنگی موجود

در قرن بیست و یکم زندگی بشر با چالش های فراوانی مواجه شده است . جدای از جنگ ها و خونریزی های بی دلیل که ناشی از غرور، خودخواهی و استیلای خوی توحش بشری است ، آنچه که در قرن جاری بیشتر به چشم می آید جمعیت فراوان، آلودگی های زیستی ، استفاده بی ضابطه از منابع و امکانات بخصوص در کشورهای کمتر توسعه یافته و از بین بردن منابع حیاتی کره زمین از جمله آب است . با چنین روندی به زودی زندگی در کره خاک به عنوان تنها زیستگاه شناخته شده فعلی حیات بشر در جهان با مشکلات فراوانی روبرو خواهد شد و در صدر این مشکلات کمبود منابع غذایی ، آب و سایر منابع اولیه می باشد.با وجود این مشکلات فراروی زندگی بشر، خوشبختانه به واسطه رشد و بلوغ فکری و دانش برخی از تاثیرگذارترین مردم و به ویژه دانشمندان، زمین و زندگی بر روی آن به سطحی از فناوری رسیده که بتواند با کمک آن فناوری ها، زندگی را برای مردم آسان کند. بیوتکنولوژی و محصولات تراریخته ، به لطف ظهور پدیده نانوتکنولوژی توانسته ظرفیت های جدیدی از تونایی بشر را برای رفع کاستی های تغذیه ای فراهم آورد و محصولات تراریخته یکی از این ظرفیت ها می باشد.استفاده از محصولات تراریخته هم در سطح مردم عادی و هم در میان دانشمندان و متخصصان این حوزه، موافقان و مخالفان زیادی دارد. اما ظرفیت بالای این محصولات در رفع احتیاجات بشری انکار ناپذیر است . البته استفاده بی ضابطه از این محصولات می تواند بر محیط زیست انسانی ، جانوری و زیستی سایر گونه های مستقر در زمین آسیب های جدی وارد کند، اما نمی توان این ظرفیت را نادیده گرفت . ظرفیت محصولات تراریخته برای رفع مشکلات تغذیه ای مورد اتفاق همه است اما نحوه تعامل مردم عادی و متخصصان با این پدیده دچار ناهمگونی های زیادی است که ناشی از نبود دانش و تخصص لازم در میان مردم عادی و تنوع دانش در این زمینه در میان متخصصان است. از یک طرف مردم عادی یااطلاعات تخصصی لازم در زمینه محصولات تراریخته را ندارند یا این اطلاعات توسط برخی دولت ها یا نهادها یا شرکت های دولتی یا خصوصی مخفی نگهداشته میشوند. منخصصان نیز با انواع واقسام اطلاعات مواجه هستند که صت سنجیو ازمایش آنها زمان، امکانات و سرمایه زیادی می طلبد، لذا نوعی ابهام و ناشناختگی در میان آدم های عادی و حتیمتخصصان وجود دارد و یا ترویج می شود تا نسبت به این موضوع اطلاعات کافی موجود نباشد و مردم به سهولت و بدون اقناع لازم و کافی نسبت به مصرف بی رویه محصولات تراریخته اقدام کنند.رعایت جنبه های ایمنی زیستی عزم جدی مسئولان دولت ها را می طلبد زیرا اگر مسئولان کشورها و متخصصان اینحوزه مایل نباشند اطلاعات لازم را به مردم عادی و نهادهای پیگیری کننده بدهند این ابهام باعث می شود همه از جنبه های تخصصی این محصولات و خطرات احتمالی آنها بی اطلاع باشند و در مصرف محصولات تراریخته احتیاط های لازم بعمل نیاید. صدمات ناشی از این بی مبالاتی می تواند بر زیست بوم انسانی، جانوری و گیاهی کره زمین تاثبر بگذارد، چون هنوز به اندازه کافی مشخص نشده است که اختلاط ژنوم گیاهان تراریخته با محصولات دیگر بر روی محصولاتارگانیک موجود در زمین چه تاثیری دارد؟ و اگر هم مشخص است این اطلاعات در دسترس قشر محدود و خاصی است.به نظر می رسد متولیان دولتی و سازمان ها ی مسئول در زمینه بهداشت و درمان و کشاورزی و سایر ارگان ها و نهادهایدرگیر در این پدیده به عنوان سردمداران و داعیه داران حفط زیست بوم زمین باید قواعد و استانداردهای لازم را در تعامل با محصولات تراریخته تدوین کنند، سازمان ها و نهادهای نظارتی کارآمد را برای نظارت بر روندها و رویه هایتولید، توزیع و مصرف محصوالت تراریخته راه اندازی نمایند و ضمن توجه به معاهدات بین المللی از ظرفیت های سایرملل نیز استفاده کنند .کشت فراسرزمینی یکی از روش هایی است که کشورهای مختلف می توانند کمبود زمین های مناسب کشاورزی و منابع آبی را جبران کنند اما باید توجه کنند که هم درصورت سرمایه گذاری بخش دولتی و هم بخش خصوصی در این زمینهباید سازوکارهای لازم نظارتی را برای رعایت اطمینان از پایین بودن خطرات احتمالی مد نظر خود قرار دهند و اطلاعات کافی از این پروژه ها را در دسترس عموم قرار دهند. به منظور تضمین سرمایه مصرف شده و اطمینان از برگشت سرمایهها به کشور سازوکارهای لازم را در زمینه قراردادهای کشت فراسرزمینی رعایت کرده و محصولات مختلف را در کشورهای متخلف، کشت نمایند تا در مقابل کارشکنی یا احتمالات گوناگون عدم برگشت کالاهای تولیدی به سرزمیناصلی، تضمین های کافی اخذ شده باشد، و یا مورد توجه قرار گیرد.در این پژوهش با روش مروری سیستماتیک و با کمک منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی تلاش می شود با مقایسهمنابع موجود، چالش ها و نحوه تعامل کشورهای مختلف، مردم، مسئولان و متخصصان را با پدیده محصولات تراریختهمورد بررسی قرار دهد، لزوم توجه به استانداردهای لازم و سازوکارهای نظارتی در تهیه، تولید و توزیع محصولات تراریخته را گوشزد کند و به رعایت جنبه های مختلف ایمنی زیستی در این مراحل اشاره نماید، زیرا عدم رعایت ایمنیزیستی در تولید، توزیع و مصرف محصولات تراریخته قبل از اطمینان بخشی لازم در مورد خطرات احتمالی می تواند به نسل های مختلف انسان، حیوان و گیاهان مستقر روی زمین صدمات جبران ناپذیری وارد کند و کیفیت و بقای نسل هایبعدی محصولات ارگانیک را به خطر اندازد.به نظر می رسد با توجه به مشکلات فراوان در زندگی کنونی بشر، تقاضای زیاد برای محصولات پرکاربرد و کاسته شدن از منابع آبی کشورهای در معرض خطر و افزایش بدون ضابطه جمعیت در کشورهای توسعه نایافته که منابع زمین را بدون ارائه کالا یا خدمات کافی مصرف می کنند، استفاده از محصولات تراریخته گزیز ناپذیراست.کشورهای کمتر توسعه یافته در استفاده از منابع تولید خود جنبه های صلاح و صرفه را رعایت نمی کنند و این کشورها در حال حاضر هم به منابع زمین صددمه می زنند و هم با مشکلات زیادی مواجه هستند که فناوری های نوین تا حدیقادر است از بار مشکلات آنها بکاهد.تدوین قواعد و استاندارهای لازم در تعامل با فناوری های نوظهور از جمله بیوتکنولوژی و نظارت قانونی و تخصصی لازم و کافی بر روندهای تهیه، تولید، توزیع و مصرف محصولات تراریخته و رعایت جنبه های احتیاطی و ایمنی برای کاستن از مشکلات بعدی به مصلحت زندگی بشر نزدیک تر است.دولت ها می توانند با استفاده از ظرفیت دانشگاه ها و مجامع علمی، نخست در مورد چگونگی تعامل با این مقولات شامل محصولات تراریخته، ایمنی زیستی و کشت فراسرزمینی به اجماع لازم برسند و بعد از آن، سازوکارهای راه اندازی و و تاسیس نهادهای نظارتی اثربخش و کارآمد را فراهم آورند، تا ضمن رعایت بهره وری، جنبه های احتیاطی مورد نیاز را در مورد ایمنی زیستی اتباع خویش رعایت کنند. همچنین کشورهای گوناگون باید و می توانند پس از طی این مراحل به منظور مدیریت صحیح منابع اولیه خود از ظرفیت های معطل مانده سایر کشورها از جمله زمین های کشاورزی، آب و سایر عوامل تولید استفاده کنند تا به این ترتیب قادر باشند برای افزایش ظرفیت تولید اقلام اساسی مورد نیاز کشور خود اقدام نمایند. دولت ها باید به فعالیت های بخش خصوصی، بخش دولتی و سازمان های مردم نهاد اهمیت داده و سیستم نظارت مناسبی طراحی و اجرا نمایند تا اتباع خود را از آسیب های احتمالی حفظ کنند و در نهایت کره خاک را به عنوان تنها زیستگاه شناخته شده فعلی زیست بشر، برای آیندگان حفظ نمایند.هرگونه بی توجهی عمدی یا سهوی در این زمینه می تواند ضربات مهلکی بر پیکره زندگی بشر و ذخایر موجود در کره خاک وارد کند که شاید هزاران سال نیاز باشد تا زمین و زندگی بشر به وضعیت عادی و سابق خود برگردد

کلیدواژه ها:

ایمنی زیستی ، کشت فراسرزمینی ، محصولات تراریخته.