تحلیل تطبیقی نظریه های فراحکمروایی چندسطحی در مناطق کلانشهری

مناطق کلانشهری سیستم های پویا و پیچیده اجتماعی-فضایی هستند و رویکرد سیستمی می کوشد از طریق تقویت هماهنگی و کاهش تعارضات موجود میان اجزا و نیروهای تشکیل دهنده این سیستم ها، کارآمدی و اثربخشی آن ها را بهینه سازی کند. یک از مفاهیم جدیدی که در سال های اخیر برای بهینه-سازی کارآمدی و اثربخشی سیستم های کلانشهری مطرح شده است، مفهوم فراحکمروایی چندسطحی است. فراحکمروایی چندسطحی ابزار میانجی برای کاهش تعارض نیروهای اجتماعی، برنامه ریزی برای الگوی حکمروایی اجماعی و مواجهه حساس و انتقادی با نیروهای متضادی است که در یک منطقه کلانشهری بر جریان های انسانی و طبیعی منطقه اثر می گذارند. مقاله حاضر می کوشد چهار رویکرد نظری به مسئله فراحکمروایی شامل نظریه وابستگی متقابل، نظریه حاکمیت پذیری، نظریه یکپارچگی و نظریه حکومت مندی را در زمینه مناطق کلانشهری تحلیل و مقایسه کند. هر یک از رویکردهای نظری فوق چشم انداز ویژه خود را برای تحلیل عناصر فراحکمروایی چندسطحی کلانشهری ارائه می کنند. نظریه وابستگی متقابل معتقد است که همه نیروهای کلانشهری می توانند خواستار ایفای نقش فراحکمروایی کلانشهری باشند، اما دولت مدرن دارای پتانسیل بیشتری برای ایفای این نقش در چارچوب فرایند مشارکتی و تسهیل کننده است. نظریه یکپارچگی نیز معتقد است اگرچه همه نیروها دارای ظرفیت واحدی برای ایفای نقش فراحکمروایی نیستند ولی باید ظرفیت سایر نیروها را در مناطق کلانشهری از طریق سیاست های هویت سازی تقویت کنیم. در مقایسه، نظریه حاکمیت پذیری معتقد است دولت باید هم چنان در راس فرایند فراحکمروایی مناطق کلانشهری قرار بگیرد و باید به جای ایفای نقش تسهیل-گیری، به منظور ضمانت الگوهای حکمروایی، از طریق نهادهای تابع خود به نحو فعالانه ای در این فرایند مداخله کند. نظریه حکومت مندی نیز با نگرشی توصیفی معتقد است فراحکمروایی در جوامع انظباطی معاصر، به طور بنیادین در تصرف و کنترل دولت است. براساس این نظریه، فراحکمروایی کلانشهری فرایندی نیست که از طریق مشارکت بازتابی نیروهای کلانشهری اجرایی شود، بلکه این فرایند عملا از طریق تکنولوژی های پیچیده ای که دولت مدرن در تصرف دارد، در زمینه ای تاریخی محقق می شود.

کلیدواژه ها:

فراحکمروایی چندسطحی ، بازمعماری سازمانی دولت ، ارزش های حکمروایی ، مناطق کلانشهری