بررسی وضعیت زوال درختان بلوط ایرانی در کلاسه های قطری در جنگل های سراب کارزان ایلام

در سال های اخیر سطح وسیعی از جنگل های ایلام به پدیده خشکیدگی بلوط مبتلا شده است. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت خشکیدگی درختان بلوط در دو دوره آماربرداری در جنگل های سامان عرفی سراب کارزان (در غرب شهرستان سرابله) در استان ایلام بود. آماربرداری دوره اول در سال ۱۳۹۱ انجام گرفت. آماربرداری به روش سیستماتیک- تصادفی با ابعاد شبکه آماربرداری ۲۰۰×۱۵۰ متر در قطعات نمونه ۱۰ آر مستطیل شکل با ابعاد ۴۰×۲۵ متر (۱۰۰۰ متر مربع) صورت گرفت و در ۱۲۰ هکتار ۸۰ قطعه نمونه برداشت شد. در هر قطعه نمونه قطر برابرسینه و وضعیت خشکیدگی درختان بلوط در پنج کلاسه بررسی شد. خشکیدگی درختان به پنج کلاسه شامل کلاسه ۱: خشکیدگی خیلی شدید (بیشتر از ۷۵ درصد)؛ کلاسه ۲: خشکیدگی شدید (بین ۵۰ تا ۷۵ درصد)، کلاسه ۳: خشکیدگی متوسط (بین ۲۵ تا ۵۰ درصد)؛ کلاسه ۴: خشکیدگی کم (کمتر از ۲۵ درصد خشکیدگی) و کلاسه ۵: کاملا سالم تقسیم شد. آماربرداری دوم در سال ۱۳۹۳ صورت گرفت و قطعات نمونه دوره اول مجدد آماربرداری شد. از آزمون من ویتنی برای مقایسه وضعیت خشکیدگی درختان در دو دوره آماربرداری استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت خشکیدگی درختان از سال ۱۳۹۱ به ۱۳۹۳، افزایش یافته و درصد درختان با خشکیدگی شدید از ۵/۳ درصد (۱۳۹۱) به ۲/۱۱ درصد (۱۳۹۳) رسیده است. نتایج آزمون من ویتنی نشان داد که تغییرات وضعیت خشکیدگی درختان (کلاسه های خشکیدگی) در دو دوره آماربرداری (۱۳۹۱ و ۱۳۹۳) در سطح ۹۹ درصد معنی دار است. بیشترین درصد خشکیدگی درختان در طبقه های قطری ۱۰ و ۱۵سانتی متر و بیشترین درصد درختان سالم در طبقه های قطری ۴۰ و ۵۰ سانتی متری مشاهده شد و مشخص شد که خشکیدگی درختان با قطر برابرسینه آنها در ارتباط است. برای مدیریت توده های جنگلی دارای پدیده زوال بلوط در استان ایلام، پیشنهاد می شود عملیات پرورشی بیشتر در توده های با قطر برابرسینه ۷ تا ۲۰ سانتی متر متمرکز شود.

کلیدواژه ها:

جنگل زاگرس ، خشکیدگی شدید ، زوال بلوط ، سراب کارزان ، طبقه های قطری