تبیین مفهومی ضرر و توسعه آن از منظر فقه تربیتی با محوریت آیه مضاره
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 108
فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_MFT-10-19_011
تاریخ نمایه سازی: 6 دی 1402
چکیده مقاله:
تربیت فرزندان و احکام مربوط به آن، از موضوعات مهم فقهی است که ابعاد آن، از لابلای ادله و منابع دینی، قابل استخراج است. آیه۲۳۳سوره بقره یا «آیه مضاره»، یکی از این ادله است که در مقالات، از منظر «فقه تربیتی»، بدان توجه نشده است. در استناد به این آیه، تاملاتی وجود دارد. در این آیه، ضرر به چه کسی اراده شده؟ آیا میتوان در مباحث فقه تربیت بدان استناد نمود؟ آیا ضرر، اختصاص به ضرر ترک رضاع دارد یا قلمرو مفهومی این کلمه، شامل سایر اقدامات ایجابی و ترکفعلهای والدین نیز، میشود؟ آیا ضررهای غیرجسمانی، معنوی واخروی هم مشمول تعبیر «لاتضار» میگردد؟ نتایج تحقیق، نشان داد که بنابر دومعنی از احتمالات آیه، که با وجوهی تقویت میشود، ضرر به فرزند مفروض است و بدین ترتیب این آیه، جایگاه ویژهای در ادله قرآنی مباحث فقه تربیتی مییابد. مفهوم ضرر در آیه، با توجه به دلایلی همچون الغاء خصوصیت، مخصص نبودن ذکر مصداق اظهر و استفاده از قیاس اولویت، بر مصادیق دیگر غیراز ارضاع در ساحت تربیت جسمی و نیز ساحتهای دیگر تربیتی صادق است و علاوه بر امور جسمی، اموری که متعلق به تربیت روحی - روانی کودک است را نیز، دربرمیگیرد. با توجه به معنای عرفی ضرر و نیز مصداق مذکور در آیه، این واژه بر ترک فعلی که منجر به ضرر کودک میشود نیز، صادق است. هدف از این پژوهش، که به شیوه تحلیلی - اسنادی، با تتبع در منابع، ادله و آرای فقهای امامیه انجام شد، توسعه قلمرو مفهومی ضرر در این آیه است تا بتوان در استنادات احکام فقهی تربیت، از آن استفاده نمود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مریم برقعی
گروه فقه خانواده، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی(ص) العالمیه، قم، ایران
زهرا راستی
دانش پژوه دکتری فقه خانواده، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی(ص)، قم، ایران / عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق ع، گروه
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :