تشخیص تغییرات مکانی-زمانی و پویایی پوشش جنگل در منطقه فندقلو (شمال غرب ایران)

تشخیص تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی و به­ویژه پویایی بوم­سازگان­ها برای ارزیابی اثربخشی راهبردهای مدیریت بوم سازگان­ها، توسعه سیستم های پایش مبتنی بر ابزارهای کمی و کیفی برای حفاظت، ارزش گذاری و احیای آن ها و درنهایت تعاملات اجتماعی، محیط­زیستی و سیاسی یک منطقه ضروری است. در این تحقیق به­منظور شناسایی تغییرات از تصاویر Landsat-۷ ETM+ و Landsat-۸ OLI/TIRS L۱TP به ترتیب برای سال های ۱۳۸۲ (مرداد) و ۱۴۰۲ (تیر) تحت طبقه بندی نظارت­شده با استفاده از الگوریتم طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان (SVM) استفاده شد. پنج طبقه کاربری اصلی شامل کشاورزی، جنگل، مرتع، مناطق انسان­ساز و آبی استخراج شد. نتایج ارزیابی صحت برای تصاویر طبقه بندی شده، دقت کلی بیش از ۹۲ درصد و ضریب کاپا بیش از ۸۹/۰ را برای هر دو سال نشان داد. در دوره موردمطالعه، مناطق کشاورزی و انسان­ساز افزایش یافت، درحالی که جنگل، مرتع و مناطق آبی کاهش یافت. بیشترین میزان تغییر (۳/۶۲ هکتار در سال) در مراتع مشاهده شد. نتایج حاصل از نقشه های تغییر پوشش جنگلی پس از طبقه بندی، کاهش قابل توجه ۸/۵ درصدی پوشش جنگلی را طی دوره زمانی ۲۰ ساله نشان می دهد. دلیل اصلی این تغییر، جایگزینی مشاهده شده پوشش جنگلی بومی با مراتع (۱۶/۹ درصد)، مناطق انسان­ساز (۴/۳ درصد) و مناطق کشاورزی (۰/۸ درصد) است. بیشتر این تغییرات کاربری اراضی برنامه ­ریزی نشده و عمدتا درنتیجه فعالیت­ های انسانی و با طیف وسیعی از آثار منفی بر بوم­سازگان­ های طبیعی است. ازاین رو، سیاست های موثر و مدیریت کاربری اراضی برای حفاظت از مزایای محیط­زیستی و زیبایی شناختی بوم­سازگان ­ها، و نیز برای مدیریت مخاطرات طبیعی ناشی از این تغییرات موردنیاز است. جدای از ارزیابی تغییرات کاربری اراضی، این تحقیق بینشی از پویایی پوشش جنگل، همراه با علل و پیامدها ارائه می­دهد و از این طریق نقاط داغ تخریب جنگل را نشان می­دهد. پایش تغییر پوشش جنگل برای توسعه راهبردهای مدیریت پایدار جنگل که منابع جنگلی و خدمات بوم­سازگانی را احیا می­کند، ضروری است.

کلیدواژه ها:

پویایی جنگل ، تغییرات مکانی-زمانی ، کاربری اراضی ، ماشین بردار پشتیبان