بررسی ویژگیهای روان سنجی نسخه فارسی سنجش کیفیت زندگی حین بیماری شدید درخانواده بیماران مبتلا به کووید ۱۹ ( QOLLTI)

مقدمه: در سالهای اخیر افزایش میزان مرگ و میر ناشی از پاندمی کووید- ۱۹ ، به بزرگ ترین عامل تهدیدکننده سلامت انسانها در قرن اخیر تبدیلشده است. مراقبت از این بیماران در مقایسه با سایر بیماری ها به دلیل نوظهور بودن، خانواده بیماران Family caregivers را با چالش های بیشتریروبرو کرده است. پاندمی کووید- ۱۹ بر کیفیت زندگی همه اقشار جامعه بخصوص کیفیت زندگی خانواده بیماران تاثیر منفی داشته است. از این رو وجودابزاری که با آن بتوان کیفیت زندگی خانواده بیماران مبتلا به بیماری های شدید از جمله کووید ۱۹ را به زبان فارسی اندازه گیری کرد ضروری است. لذااین مطالعه با هدف تعیین ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس کیفیت زندگی حین بیماری شدید - نسخه مراقب خانواده QOLLTI انجام شد.روش کار: مطالعه روش شناسی حاضر به ترجمه فارسی و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس QOLLTI پرداخته است. جمعیت مورد نظر در اینمطالعه، خانواده بیماران مبتلا به کووید- ۱۹ مراجعه کننده به بیمارستان بقیه الله تهران در سال ۱۴۰۱ بودند. نمونه گیری مطالعه حاضر به روش در دسترسانجام شد. در مجموع ۴۵۱ مراقبت دهنده خانوادگی بیمار مبتلا به کووید- ۱۹ در مطالعه وارد شدند. معیارهای ورود به مطالعه شامل، داشتن حداقل سن۱۸ سال، مراقبت از فردی که ابتلا وی به کووید- ۱۹ اثبات شده باشد، علاقه به شرکت در مطالعه با امضا فرم رضایت کتبی آگاهانه، داشتن سواد خواندنو نوشتن به فارسی و عدم ابتلا به اختلالات شناختی و روانی به گفته خود فرد بود. معیارهای خروج از مطالعه شامل عدم تمایل و همکاری خانواده بیماراندر تکمیل پرسشنامه یا تکمیل ناقص پرسشنامه بود. برای جمعآوری اطلاعات دموگرافیک از جمله جنس، سن، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، وضعیتشغل، میزان رضایت از درآمد ماهیانه در یک پرسشنامه محقق ساخته جمعآوری شد. ترجمه پس از دریافت مجوز از سازنده ابزار به روش Forward-Backward انجام شد. روایی صوری با استفاده از مصاحبه روانشناختی با ۱۰ مراقبت دهنده بیمار مبتلا به کووید- ۱۹ انجام شد. روایی سازه از طریقانجام تحلیل عاملی اکتشافی ( n=۲۵۱ ) و تحلیل عاملی تاییدی ( n=۲۰۰ ) و روایی همگرا انجام شد. جهت پایایی از همسانی درونی با استفاده از آلفاکرونباخ و test-retest انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS نسخه ۲۲ و LISREL نسخه ۸.۸ استفاده شد. در کلیه تحلیل هاP<۰.۰۵ معنادار در نظر گرفته شد.یافته ها: مشارکت کنندگان ۴۵۱ همراه بیمار شامل ۲۷۴ ( ۶۰.۸ %) مرد و ۱۷۷ ( ۳۹.۲ %) زن با میانگین سن ۴۱.۳۸ ± ۱۳.۶۲ بود. در مطالعه حاضر بینوضعیت تاهل P=۰.۰۱ و میزان درآمد همراه بیمار با کیفیت زندگی او ارتباط معنادار آماری وجود دارد و بین جنسیت P=۰.۰۱، وضعیت تاهل( P=۰.۸۹ )، سطح تحصیلات P=۰.۶۵ و وضعیت شغلی P=۰.۸۳ ارتباط معناداری آماری وجود ندارد. در تحلیل عاملی اکتشافی سه فاکتور ۱ .احساس مراقبین نسبت به خود و زندگی خود ۲. مراقبت حرفه ای و ۳ . تعاملات اجتماعی و وضعیت روحی و مالی مراقبت دهنده با واریانس تجمعی۵۱.۸۵ درصد استخراج شد. تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل fit متوسط تا خوب از اطلاعات را دارا است. RMSEA: ۰.۰۸۷ ، NFI: ۰.۹۸ ،CFI: ۰.۹۱ ، IFI: ۰.۹۱ ، GFI ۰.۸۹ ، standardized RMR: ۰.۰۷۰ . آلفای کرونباخ برای پرسشنامه ۰.۷۱۹ و پایایی ثبات ICC = ۰.۰۸۷ تاییدشد.نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس QOLLTI یک مقیاس روا و پایا است که میتواند کیفیت زندگی همراه بیمار را حین بیماری شدید در بیماران مبتلابه کووید- ۱۹ اندازه گیری کند. میتوان از این ابزار در ارزیابی بالینی و همچنین اهداف پژوهشی در جامعه ایرانی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

کیفیت زندگی ، همراه بیمار ، روانسنجی ، مقیاس ، روایی ، پایایی.