تحلیل الگوی مکانی روشنه های طبیعی در توده های آمیخته راش (Fagus orientalis Lipsky) در جنگل های هیرکانی

الگوی مکانی و پراکندگی روشنه های ایجادشده در جنگل های طبیعی، یکی از موارد مهمی هستند که می توانند در ارزیابی کیفیت آینده این بوم سازگان ها به کار برده شوند. در این راستا، پژوهش پیش رو در قطعه شاهد سری سه در گلندرود شهرستان نور با هدف معرفی الگوی مکانی روشنه های طبیعی در جنگل های آمیخته راش (Fagus orientalis Lipsky) انجام شد. برمبنای آماربرداری صددرصد، مرکز روشنه های موجود در منطقه مورد مطالعه با استفاده از دستگاه موقعیت یاب ثبت شد. همچنین، سطح هر روشنه با استفاده از روش شعاعی اندازه گیری شد. تحلیل های آماری با کاربرد فرم اصلاح شده تابع K رایپلی در قالب تابع L و نیز تابع تک متغیره همبستگی نشان دار انجام گرفت. از آزمون مونت کارلو به منظور بررسی معنی داری تفاوت الگوهای مشاهده شده نسبت به الگوی تصادفی به عنوان فرض صفر استفاده شد. نتایج نشان داد که روشنه های با مساحت های کوچک (کمتر از دو آر) و متوسط (دو تا پنج آر) به ترتیب ۳۲ و ۴۹ درصد از فراوانی روشنه ها را در منطقه مورد مطالعه به خود اختصاص دادند. پراکنش روشنه های کوچک فقط در شعاع ۱۴ تا ۲۰ متری از نوع کپه ای (تجمعی) بود. به غیراز این مورد، روشنه ها در همه طبقه های سطحی، پراکنش کاملا تصادفی داشتند. با احتساب تمام طبقه های سطحی، الگوی مکانی روشنه ها در جنگل مورد مطالعه به صورت کپه ای به دست آمد. نتایج تحلیل تابع همبستگی نشان دار و شاخصه همبستگی تراکم به ترتیب نشان دادند که استقرار و تعداد انواع طبقه های سطحی روشنه در هر کپه به صورت تصادفی و مستقل از یکدیگر هستند. با استناد به وضعیت و نحوه چیدمان روشنه ها در این پژوهش می توان به ازای شعاع ۴۰ متر، موزاییک هایی را در جنگل مورد مطالعه تفکیک کرد که شامل یک یا چند توده با سنین مختلف و در مراحل مختلف تحولی باشند. از این موزاییک ها می توان به عنوان یکی از شاخصه های سطح مبنا برای اجرای روند بهینه مدیریتی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، جنگل های حفاظتی ، روشنه های طبیعی ، موزاییک های جنگل