مبانی فقهی مدیریت تعارض منافع

تعارض منافع، وضعیتی است که فرد در آن منافع شخصی خود را با منافعی که مسئول آن‎هاست در تعارض می‎بیند؛ این موقعیت‎ها در حوزه‎های مختلف روابط حقوقی وجود دارد و عدم مدیریت آن‎ها سبب بروز تالی فاسدهایی خواهد شد؛ ازین رو حاکم موظف به شناسایی این موقعیتهاست و برای مدیریت آنها و در راستای پرهیز از مفاسد یا جبران آنها باید مقرره‎گذاری کند. اکنون سوال این است که مبانی فقهی حل مسئله تعارض منافع و لزوم مدیریت آن چیست؟ قواعد فقهی متعددی به عنوان مبنا و مستند دخالت و مقرره‎گذاری حاکم در زمینه مدیریت تعارض منافع وجود دارد که عبارت اند از: وجوب دفع ضرر محتمل، تقدم اهم بر مهم، اولویت دفع مفسده بر جلب منفعت، کارکرد شرعی حسبه و وجوب دفع منکر. باتوجه به اینکه موقعیتهای تعارض منافع، از بسترهای مهم فساد به شمار می‎رود، سه قاعده نخست، مستندات محکمی برای دخالت و مقرره‎گذاری در زمینه پیشگیری از این موقعیت‎ها و نیز لزوم خروج از آن‎هاست. قاعده حسبه و نیز وجوب دفع منکر نیز از منظر پیشگیری (دفع) و ازبین بردن (رفع) زمینه ارتکاب منکر که همان موقعیت‎های تعارض منافع اند، درخور استفاده است.

کلیدواژه ها:

تعارض منافع ، مدیریت حقوقی ، اهم و مهم ، ضرر محتمل ، حسبه