طراحی نظام گزارشگری فساد و تبیین نقش آن در شفافیت و مقابله با فساد

پیشگیری از رخداد فساد یکی از بنیادیترین وظایف حکومت ها است و مبارزه با آن یکی از اساسی ترین خواسته های مردم از حکومت ها است . سیاست های برخورد با فساد را می توان به ۲ دسته سیاست های سخت (این سیاست ها درصدد کشف و برخورد پس از رخداد فساد هستند) و سیاست های نرم (این سیاست ها در پی از بین بردن پیش دستانه احتمال وقوع فساد هستند)، تقسیم نمود. امروزه اغلب کشورهای پیشرو در امر مبارزه با فساد، به سیاست های نرم روآوردهاند . در سیاست های نرم، مبارزه با فساد یک فرایند هوشمند است که اولین و مهم ترین مرحله آن کشف فساد است . در واقع تقویت قدرت کشف فساد، تاثیر به سزایی بر پیشگیری از بروز آن داردوبه همین جهت کشورهای پیشرفته تمرکز جدی خود را بر توسعه سازوکارهای کشف فساد گذاشته اند. از دیگر سوی، اجرای سیاست های نرم نیازمند بهرهگیری از ظرفیت های عموم جامعه ودخیل کردن مردم در فرایند نظارت است چرا که عدم ریشه کن شدن فساد در کشور و تجربیات سایر کشورها حاکی از ناکارآمدی و اثربخش نبودن رویکرد نظارت متمرکز (ایجاد سازمانهای نظارتی ) است . استفاده از ظرفیت مردم برای کشف وکاهش مفاسد در دنیا اصطلاحا سوتزنی یا گزارشگری فساد نامیده می شود. براین اساس، رویه ها و سیاست های منسجم و قوی گزارشگری فساد، از ارکان و هسته های اصلی ایجاد یک نظام کارآمد مبارزه با فساد است . چنین رویه هایی در راستای ترویج و تشویق فرهنگ شفافیت ، راستی ، صداقت و مسئولیت پذیری بسیار موثر هستند. بایستی توجه داشت که یک نظام موثر مقابله با فساد، همچنان که گزارشگران را تشویق به گزارش موارد تخلف می نماید، بایستی به گزارشگران فساد اطمینان دهد که از آنها حمایت قانونی می شود و کانالهای گزارشگری فساد، جهت جلوگیری از هرگونه اقدام تلافی جویانه علیه آنها، به صورت محرمانه مدیریت می شوند.

کلیدواژه ها:

گزارشگری فساد ، سوتزنی ، نظارت همگانی ، شفافیت ، فساد