آموزش پزشکی بر مبنای اصول بنیادین پزشکی ایرانی-اسلامی

مقدمه : با توجه به اصول بنیادین و ارزش های مورد تاکید در اسناد بالادستی سلامت و اولویت های جامعه نگری و مرجعیت علمی در آموزش پزشکی ، همچنین چالش های کنونی آموزش پزشکی و عدم تناسب مدل های توسعه ای غیر بومی به کار گرفته شده ، نیاز به الگوی ملی پیشرفت آموزش پزشکی می اشد. الگوی توسعه (پیشرفت ) بر اساس تفاوت در جهان بینی ها، دارای تمایزاتی است که از آن به عنوان ”متاپارادایم الگوهای توسعه ” یاد می شود. این متاپاردایم و آرمان ها در کشور ما متاثر از جهان بینی و اعتقادات ”اسلامی ” و همچنین ابعاد ارزشی و فرهنگی ”ایرانی ” است . مسلما این مبنای فلسفی ، سبب شکل گیری افق ها و چشم انداز مطلوب و در نتیجه ارائه راهکارهای نوآورانه و کارآمد، متناسب با توانایی های بالقوه و بالفعل کشور در عرصه های مختلف آموزش پزشکی می شود. هدف این تحقیق ، تعیین راه های تحقق پزشکی ایرانی اسلامی در نظام آموزش پزشکی (مورد تاکید در اسناد بالادستی )، در جهت افزایش پاسخگویی اجتماعی و ارتقاء سلامت همه جانبه جامعه و مرجعیت علمی است . هدف کاربردی این تحقیق تعیین راه های عملی کردن اصول بنیادین پزشکی ایرانی اسلامی در آموزش پزشکی است .روش اجرا: این پژوهش کیفی ترکیبی از روش ها شامل مطالعه منابع و متون ، اسناد ملی ، تحلیل وضعیت موجود، و پانل خبرگان استفاده شد. در مرحله ابتدایی ، اسناد بالادستی مرور و تحلیل شدند. با جستجوی منابع به شیوه دستی و اینترنتی انجام شد و با تحلیل محتوای اسناد، مفاهیم تبیین شدند. از آن جایی موضوع تحقیق جدید می باشد و مفاهیم مطالعه وابسته به زمینه های اجتماعی فرهنگی ، ارزش ها و موازین دینی می باشد، نیاز به ارائه راهکارهای خبرگان بود. خبرگان هم دیدگاه های متفاوت موضوع را بررسی نموده و هم ایده های وفاق پذیر و راه های عملی و قابل اجماع ارائه نمودند، بر حسب نیاز از انواع روش ها شامل نشست خبرگان و مصاحبه انفرادی استفاده و تحلیل تماتیک نظرات خبرگان انجام شد. مشارکت کنندگان در مطالعه سیاست گذاران آموزش پزشکی و مدیران گروه های علوم پایه ، بالینی ، تخصصی و فوق تخصصی بودند و با حداکثر تنوع و به روش هدفمند انتخاب شدند.یافته ها: رسیدن به الگوی پزشکی ایرانی اسلامی از این جهت از اولویت های نظام آموزش پزشکی کشور است که راه را برای دستیابی به اهداف ایده آل نقشه جامع علمی سلامت ، سیاست های کلی ابلاغی علم و فناوری مقام معظم رهبری و سیاست های کلی سلامت مهیا می سازد. علی رغم غایت های مورد تاکید در اسناد بالادستی ازجمله مرجعیت علمی ، جامعه نگری، سلامت محوری و تکیه بر اصول پیشگیری در علم پزشکی ، تکیه بر خدمات رسانی به مناطق محروم ، نهادینه سازی اخلاق و تطابق دانشگاه های علوم پزشکی با موازین اسلامی هنوز در این زمینه ها دچار نقصان هستیم . چالش های اصلی تحقق الگوی پزشکی ایرانی اسلامی در آموزش پزشکی : استفاده از کتاب های پزشکی مرجع خارجی به عنوان منابع اصلی درسی و امتحانات در کشوری که کتاب پزشک دانشمند ایرانی ابن سینا سال های سال منبع اصلی درسی در کشورهای غربی بوده است یکی از بزرگترین معضلات در نظام آموزش پزشکی کشور است . عدم جامعه نگری منابع آموزشی و عدم تاکید بر آموزش سلامت محور در مکان های بهداشتی و درمانی (میدان عمل ) (field)، ارسال پزشکان به مناطق دوردست به جای تربیت پزشکان بومی ماندگار و عدم اجرای طرح انطباق پزشکی با موازین اخلاق اسلامی از معضلات آموزش پزشکی امروز است .راهکارهای خبرگان در ۴ حیطه اصلی طبقه بندی شد که در متن مقاله به تفضیل ارائه می گردد: ۱.راه های عملی برای نگارش کتاب های مرجع علوم پزشکی جامعه نگر دانشمندان ایرانی ، ۲.راه های اجرای آموزش سلامت محور در مکان های بهداشتی - درمانی ، ۳. راه های عملی اجرای طرح انطباق و پزشکی همگن بر اساس موازین اخلاقی اسلامی ،۴.راه های عملی بومی سازی در آموزش پزشکی .بحث و نتیجه گیری : تعهد نظام آموزش علوم پزشکی ایران ، حرکت در جهت آرمان های اسناد بالادستی و در راستای ارتقاء سلامت همه جانبه جامعه و کاربست ارزش ها در آموزش پزشکی است . با توجه به ساختار منحصر به فرد ادغام یافته آموزش پزشکی در نظام ارائه خدمات ضرورت دارد که الگوی ملی توسعه آموزش پزشکی پاسخگو، مبتنی بر جامعه نگری و سلامت محوری، عدالت محوری و مبتنی بر ارزش های اجتماعی ، فرهنگی ، اخلاقی و اعتقادی باشد.