بررسی اثربخشی دورههای آموزشی منتورشیپ درصلاحیت بالینی دستیاران پزشکی بر اساس مدل کرکپاتریک

مقدمه : صلاحیت بالینی به عنوان هدف نهایی آموزش پزشکی کاربرد اصولی تلفیق دانش ، مهارت های عملی و ارتباطی با در نظر گرفتن عواطف و ارزش ها در محیط های بالینی است . این مفهوم پیچیده به عنوان بازده نهایی سیستم آموزش به خصوص در حیطه های بالین است . علی رغم اهمیت صلاحیت بالینی نتایج برخی پژوهش ها بیانگراین واقعیت است که صلاحیت بالینی کسب شده توسط دانشجویان پزشکی با وضعیت مطلوب فاصله دارد و آنان مهارت ها و توانایی های لازم را در پایان آموزش خود کسب نمی کنند. یکی از سیستم های نوین آموزشی که در آن نائل شدن به عملکرد مطلوب بالینی مدنظر است ، روش منتورشیپ می باشد که در سال های اخیر مورد توجه دانشگاه علوم پزشکی شیراز قرار گرفته است .روش اجرا: این مطالعه از نوع مقطعی و توصیفی - تحلیلی می باشد که به صورت پیماشی انجام خواهدشد. جامعه آماری در این پژوهش را کلیه دستیاران شرکت کننده در دوره های آموزشی منتورشیپ می باشد.نمونه آماری نیز به علت محدودیت جامعه و نظر مشاور محترم آماری، به صورت سرشماری در تمامی شرکت کنندگان علاقه مند می باشد. در این پژوهش از دو پرسشنامه استفاده می شود. پرسشنامه اول به منظور ارزیابی واکنش دستیاران نسبت به دوره های برگزارشده می باشد و همچنین این پرسشنامه به صورت محقق ساخته در دو بخش سوالات دموگرافیک و سوالات اصلی است . پرسشنامه دوم نیز جهت بررسی کیفیت آموزش کارگاهی پرسشنامه استاندارد DREEM است . این پرسشنامه در حالت بومی شده شامل ۱۱ سوال است که به بررسی کیفیت آموزش و محیط آموزشی می پردازد. همچنین برای بررسی سطح یادگیری دستیاران از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده خواهد شد و به صورت پیش آزمون و پس آزمون مورد تحلیل قرار خواهد گرفت .پرسشنامه ها پس از تکمیل شده توسط دستیاران وارد نرم افزار ۲۲SPSSخواهد شد و از طریق آمارهای توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت .یافته ها: تعداد ۷۸ نفر از دستیاران پزشکی جدیدالورود در این دوره آموزشی حضور داشتند که از این تعداد ۴۲ نفر زن (%۸,۵۳) و ۳۶ نفر مرد (%۲,۴۶) بودند. اکثر شرکت کنندگان در رده سنی (۳۲-۲۷) سال (%۴,۶۳)، (۳,۲۵%) در رده سنی بالاتر از ۳۲ سال و باقی (%۳,۱۱) در رده سنی زیر ۲۷ سال بودند. همان طور که در بخش قبل نیز گفته شد قبل از شروع دوره آموزشی ، پرسشنامه ای شامل ۳۰ سوال در دو بخش سوالات دموگرافیک و اصلی به عنوان PreTest در اختیار این دستیاران قرار گرفت . این پرسشنامه در پایان دوره نیز به عنوان PostTest در بین همین شرکت کنندگان توزیع گردید و هدف سنجش میزان یادگیری شرکت کنندگان از مفهوم منتورشیپ و ابعاد آن و تاثیر آن در صلاحیت بالینی پزشکان بود که نتایج مقایسه ای آزمون تی مستقل قبل و بعد از مداخله آموزشی نشان داد که نمرات دستیاران در ابعاد برنامه ریزی، ارتباط بین فردی، مراقبت بحرانی ، توسعه حرفه ای، رهبری و نمره کل صلاحیت بالینی تفاوت معناداری در سطح (۰۵,۰؛(P< داشته است .نتایج این مطالعه نشان داد که به کارگیری مداخله آموزشی منتورشیپ منجر به بهبود معنادار مهارت های برنامه ریزی، ارتباط بین فردی، مراقبت بحرانی ، توسعه حرفه ای، رهبری و نمره کل صلاحیت بالینی دستیاران شرکت کننده شده است . این نتایج با یافته های حیدری و همکاران و حسین آبادی و همکاران نیز مطابقت دارد و از آن جا که محیط های پژوهش های مذکور با مطالعه صورت گرفته حاضر مشابه بوده است ، به نظر می رسد استفاده از این شیوه آموزشی می تواند زمینه ارتقاء صلاحیت بالینی دستیاران پزشکی را همچنان که نتایج این مطالعه نشان داد، فراهم نماید. همچنین نتایج این مطالعه حاکی از رضایت کامل و بسیار بالای شرکت کنندگان نسبت به برگزاری دوره آموزشی منتورشیپ بود که این یافته ها با نتایج مطالعه حسین آبادی و همکاران ناهمسو می باشد. در مطالعه آصف زاده و همکاران نیز که از روش منتورشیپ استفاده نموده بودند؛ میزان رضایت مندی از اجرای این طرح بالا بود.بحث و نتیجه گیری : بنابراین باتوجه به یافته های مطالعه حاضر، آموزش مفاهیم منتورشیپ به دستیاران جدیدالورود می تواند در اثربخشی صلاحیت بالینی دستیاران در محیط بالینی موثر باشد که در پایان با توجه به این نتایج به نظر می رسد استفاده از روش هایی که دستیاران پزشکی جدیدالورود را در فرایند آموزش درگیر نماید، می تواند نتایج مثبتی در خصوص ارتقاء کیفیت آموزش بالینی ، رضایت مندی آنها از دوره آموزشی و یادگیری در محیط بالینی را افزایش دهد و اثربخشی بیشتر صلاحیت بالینی دستیاران در محیط های درمانی را به دنبال داشته باشد و همچنین زمینه مشارکت و همکاری بیشتر بین مراکز آموزش دانشگاهی و آموزش بالینی و درمانگاهی را در سطح سازمانی فراهم نماید.