شبیه سازی آموزش نسخهنویسی با استفاده از دفترچه هایبیمه تاریخ گذشته به کارآموزان و کارورزان رشته پزشکیدر کلینیکهای سرپایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند

مقدمه : ۲۰ % از کل خطاهای پزشکی ، متعلق به خطاهای دارویی است که از این میان ۳۹ % مربوط به خطاهای پزشکی در مرحله نسخه نویسی است . تخمین زده می شود که ۲۱ درصد نسخه های نوشته شده در سیستم نسخه نویسی ، حداقل یک خطا را در نوشتن دارو به همراه دارند.یک نسخه منطقی ، نسخه ای است که اولا همه استانداردها یعنی اصول ذکر شده در مراجع معتبر علمی و ضوابط قانونی و عملی در نوشتن آن رعایت شده باشد و ثانیا دربرگیرنده اطلاعات شفاف و کاملی در مورد داروهای تجویز شده و نحوه مصرف آنها باشد، به طوری که پس از طی شدن مراحل نسخه نویسی پزشک و نسخه پیچی داروساز، بیمار بتواند داروهای خود با مقدار درست ، از راه مصرف و در فواصل مصرف درست به کار ببرد. با توجه به مطالب پیشگفت توانمندسازی دانشجویان در اجرای فرایند نسخه نویسی می تواند شکاف های اشاره شده در مطالعات قبلی را تا حدودی مرتفع سازد. از طرف دیگر تاکید طرح تحول سلامت در حوزه آموزش پزشکی بر تربیت و تامین منابع انسانی کارآمد و اعتلای سلامت در جامعه می باشد. طبق نیازسنجی های انجام شده در این زمینه و با توجه به عدم آشنایی دانشجویان با انواع دفترچه های بیمه و صفحه مربوط به نسخه نویسی ، و نیز به منظور صرفه جویی در مصرف کاغذ، اساتید گروه قلب دانشگاه علوم پزشکی بیرجند را بر آن داشت تا شیوه نسخه نویسی با استفاده از دفترچه های بیمه فاقد اعتبار به منظور قرارگیری دانشجویان در محیط بالینی واقعی ، را طراحی و اجرا نمایند.روش اجرا: در هفته اول درمانگاه (یکشنبه -پنجشنبه ) در مورد نسخه نویسی و دفترچه ها توضیحاتی داده شد. سپس در هفته های بعدیک دفترچه بیمه تاریخ گذشته در اختیار هر دانشجو قرار گرفت و از دانشجویان خواسته شد برای یک بیمار مراجعه کننده نسخه ای بنویسند.بعد از جمع آوری نسخ ، در مورد نوع داروی بیمار بحث می شد و سپس نحوه نوشتن تعداد دارو، محل نوشتن دارو، خط ، خط خوردگی و.. . در هر نسخه بررسی شده و توضیحات نسخه ها به تک تک دانشجویان داده می شد.یافته ها: به منظور بررسی دیدگاه دانشجویان درخصوص روش آموزشی چک لیستی شامل ۵ سوال به صورت طیف لیکرت استفاده شد. میانگین و انحراف معیار نمرات کارآموزان ۵۳/۱±۲۴ و کارآموزان ۶۸/۲۱±۲۳ بود که حاکی از رضایت بالای دانشجویان از روش آموزشی می باشد.بحث و نتیجه گیری : مشکلات نسخه نویسی در جوامع مختلف وجود دارد. در تحقیق انجام گرفته درایالت متحده در سال ۲۰۱۱، ۱۸۶ نسخه مورد بررسی قرار گرفت که ۲۹۶ خطا شناسایی شده که در این میان ۴۶% موارد دارای خطا در مرحله نسخه نویسی بودند، ۱۴% خطاها مربوط به برچسب اشتباه بود، ۱۰% در مرحله آماده کردن دارو و ۲% نسخ در نوشتن دوز دارو دارای اشتباه بودند. در مطالعه انجام شده در مالزی به دنبال بررسی ۳۹۷ نسخه ، ۷,۹۶% از نسخ یک یا یا بیشتر از یکی از اصول را رعایت نکرده بود. استفاده از نسخه های دارویی جهت تامین دارو یک ابزار قوی برای درمان بیماران می باشد، اما متاسفانه در برخی موارد می تواند به جای درمان ، موجب آسیب های جانی و حتی مرگ شود خصوصا زمانی که نسخه نویسی بدون ثبت اطلاعات دقیق از بیمار(جنس ، وزن ، سن ، حاملگی ، سایر بیماریها) انجام گیرد. با در نظر گرفتن نقاط قوت اجرای این فرایند که شامل فراهم کردن فرصت تصمیم گیری صحیح و اصولی در ارائه مراقبت پزشکی ، جذابیت ، تازگی و متفاوت بودن این روش نسبت به سایر روش های آموزشی که دانشجویان تاکنون با آن برخورد داشته اند، فرصتی برای ایجاد تفکر انتقادی و تحلیل گرایانه در دانشجو، به یادسپاری بهتر تجربیات به دلیل قرارگیری در محیط بالینی واقعی و ارتقاء سطح توانمندی دانشجویان در مهارت های علمی و عملی بود، اجرای این روش آموزشی در گروه های آموزشی توصیه می گردد.