تبیین تجارب زیسته دانشجویان اینترن دانشگاه علومپزشکی مازندران از بهکارگیری رویکردهای دانشجومحوردر کارورزی پزشک خانواده

مقدمه : امروزه الگوی آموزش پزشکی جامعه نگر توجه زیادی را در حیطه مختلف علوم پزشکی به خود جلب نموده است . اهمیت این مسئله در مقطع پزشکی عمومی پررنگ تر می باشد زیرا این دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی و درصورت عدم ادامه تحصیل ، اکثرا در قالب پزشک اورژانس ، پزشک خانواده ، مراکز بهداشتی و مطب های خصوصی به فعالیت های خود ادامه خواهند داد. مطالعات نیز نشان داده است که در ایران ۷,۰% کسانی که یک مشکل پزشکی را گزارش کرده اندبه بیمارستان مراجعه نموده اند و بیشتر این افراد التزامی جهت مراجعه به بیمارستان نداشته اند. در این راستا یکی از مهم ترین روش های افزایش دسترسی و بهره مندی عادلانه آحاد مردم از خدمات سلامت برنامه پزشک خانواده می باشد. با این حال همواره نگرانی در مورد کسب آمادگی پزشکان عمومی جوان برای ارائه خدمت به عنوان پزشک خانواده وجودداشته است . در این راستا طراحی و به کارگیری روش های مناسب آموزشی در به حداکثر رساندن تاثیرات آموزشی تا حد امکان جامع به یاری ما خواهد شتافت . لذا بررسی تجربیات دانشجویان از مزایا و معایب این دوره آموزشی و روش های مناسب آموزشی آن ما را در به حداکثر رساندن تاثیرات مطلوب آن و رفع نواقص موجود یاری خواهد داد.روش اجرا: در این مطالعه پس از طراحی ، راه اندازی و تجهیز مرکز آموزشی اختصاصی جهت کارورزی پزشک خانواده با به کارگیری اصول طراحی آموزشی ، دوره پزشک خانواده به صورت روتیشن یک ماهه برگزار گردید. در این دوره برگزاری راند و ویزیت با عنایت به رویکرد دانشجومحور بود که هر دانشجو مستقل بیمار را ویزیت و مدیریت می نمود و استاد در اتاقی مستقل از طریق دوربین آنها را تحت نظر قرار می داد و درصورت نیاز مداخله و بازخورد ارائه می داد. روش تدریس در کلاس تئوری نیز به صورت بحث گروهی مبتنی بر Case،Role modelingو ارائه ژورنال کلاب های آموزشی بود. در تدریس Role modeling، یکی از دانشجویان نقش بیمار را عهده دار می شد و سایر دانشجویان نظرات خود را به عنوان پزشک معالج وی با هم به اشتراک و بحث می گذاشتند. در این بحث استاد نقش تسهیل گر و هدایت کننده بحث را داشت و در موارد نیاز مداخله و راهنمایی می نمود.باRole modeling دانشجویان مواردی نظیر مراقب های مربوط به زن باردار، کودکان ، بیماران سالمند، بیمار دیابتی ، بیمار دارای فشار خون بالا و.. . را تمرین می کردند. جهت ارزشیابی دوره و بررسی تجربیات دانشجویان با به کارگیری رویکرد پدیدارشناسی در انتهای دوره با فراگیران مصاحبه کتبی و شفاهی گردید. داده ها با به کارگیری آنالیز محتوا تحلیل گردید.یافته ها: یافته ها نشان داد که اغلب آنها با به کار بردن کلماتی نظیر”کاربردی بودن ”، ”ایجاد حس واقعی پزشکی ” و”ارتقاء اعتماد به نفس ” رضایت خود را از اجرای فرایند مذکور اعلام داشته اند. با این حال تعدادی پیشنهاداتی جهت اجرای بهتر فرایند و طولانی شدن طول مدت آن به دلیل مفید بودن دوره داشته اند. لذا تجربیات فراگیران در ۱۳ساب تم (تقویت نسخه نویسی ، ارتقاء مهارت مدیریت بیماران ، یادگیری سامانه ها و گایدلاین های آموزشی ، ارتقاء مهارت ارتباطی ، ایجاد اعتماد به نفس ، آشنایی با تفاوت های فرهنگی و الگوهای شایع بیماری، به کارگیری روش تدریس و آموزشی مناسب ، برنامه ریزی آموزشی و زمانی مناسب ، مناسب بودن جو و فضای یادگیری، متناسب با نیازهای شغلی آینده ، کاربردی بودن ، تمرین پزشکی به معنای واقعی ،جامعه محور بودن آموزش ) و ۳ تم (ارتقاء مهارت ها و توانمندیهای پزشک عمومی ، مناسب بودن ) طراحی و اجرا و مطلوبیت کلی برنامه قرار داده شد.بحث و نتیجه گیری : نتایج مطالعه حاکی از مفید بودن این برنامه بوده است . مطالعه Turkeshi و همکاران در سال ۲۰۱۵ نیز نشان داد که کارورزی پزشک خانواده یادگیری قبلی دانشجویان را بهبود داد و یادگیری منحصر به فردی در مورد نحوه برخورد با شرایط حاد و مزمن شایع ، حفظ سلامت ، پیشگیری از بیماری، ارتباطات و مهارت های حل مسئله ارائه داد. مطالعه رشادت و همکاران در کرمانشاه نیز حاکی از مطلوبیت و تاکید بر تقویت مراکز آموزش پزشکی جامعه نگر در اولویت سیاست گذاریهای آموزشی داشته است . لذا پیشنهاد می شود تا طراحی و اجرای چنین برنامه های جامعه محور و دانشجومحور با عنایت به اصول یادگیری و به کارگیری روش های مناسب آموزشی باشد.