بهینه سازی مصرف کودهای نیتروژن، فسفر و دامی در تولید ذرت علوفه ای با استفاده از روش سطح- پاسخ

استفاده بهینه از نهاده های شیمیایی یکی از راهکارهای اساسی به منظور حفظ میزان تولید و کاهش آلودگی های زیست محیطی است. در همین راستا، هدف از این پژوهش بهینه سازی مصرف کودهای نیتروژن و فسفر به همراه کود دامی در تولید ذرت علوفه ای می باشد. برای این منظور آزمایشی در قالب طرح باکس-بنکن طراحی طی دو سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ و ۹۷-۱۳۹۶ در مزرعه ای در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز به اجرا درآمد. عامل های آزمایشی بر اساس سطوح بالا و پایین تیمارها انتخاب و در مجموع ۱۵ ترکیب تیماری (کود نیتروژن از صفر تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار؛ کود فسفر از صفر تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار و کود دامی از صفر تا ۴۰ تن در هکتار) مورد مقایسه قرار گرفتند. در این مطالعه از مدل رگرسیونی درجه دو برای برآورد مقادیر متغیرهای پاسخ استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل رگرسیونی نشان داد که مدل از دقت کافی برای پیش بینی صفات مورد بررسی  برخوردار بود. مقادیر تیمارها بر اساس سه سناریوی اقتصادی، زیست محیطی و اقتصادی-زیست محیطی که به ترتیب صفات عملکرد علوفه، تلفات نیتروژن و کارایی زراعی مصرف نیتروژن، عامل اصلی تعیین کننده تیمارها در هر سناریو بودند، بهینه سازی شدند. در سناریوی اقتصادی-زیست محیطی که به دلیل مدنظر قرار دادن هم زمان مسائل اقتصادی و زیست محیطی نسبت به دو سناریوی دیگر اولویت داشت؛ مصرف ۷۸.۷۹ کیلوگرم نیتروژن در هکتار، ۱۵۰ کیلوگرم فسفر در هکتار و ۸.۴۸ تن در هکتار کود دامی به عنوان مناسب ترین سطوح کود نیتروژن، فسفر و دامی در این آزمایش  شناخته شد که تولید ۹۰.۸۷ تن علوفه تر در هکتار با تلفات نیتروژنی برابر با ۶۴.۷۵ کیلوگرم در هکتار و بالاترین کارایی زراعی مصرف نیتروژن معادل ۱۱۶.۴ کیلوگرم علوفه به ازای کیلوگرم نیتروژن را به همراه داشت. به نظر می رسد که مصرف توام کودهای شیمیایی و آلی براساس مقادیر پیشنهادشده در سناریوی اقتصادی-زیست محیطی تحقیق حاضر را می توان به عنوان مقادیر بهینه تیمارهای کودی جهت تولید پایدار ذرت علوفه ای برای محل اجرای آزمایش در نظر گرفت.

کلیدواژه ها:

تلفات نیتروژن ، سناریوی زیست محیطی ، کودهای شیمیایی ، مقادیر بهینه