بررسی خوف و رجا در منطق الطیر عطار

از میان انواع خوف، بی شترین خوفی که در منطق الطیر دیده می شود، خوف از عادت به شهوات ا ست که سرچ شمه ی همه ی بدیها و ز شتیها ست و عطار معتقد است که همه ی هم صوفی باید صرف سرکوبی این دشمن پنهان ستیز که اصل و منشاء همه ی مفاسد اخلاقی است بشود. این نوع از خوف در مشایخ صوفیه و عرفای برجسته نظیر عطار راه نداردو اما خوفی که بر لد متقین غالب است ، خوف سوء خاتمه است که دلهای عارفین از آن پاره پاره است ؛ زیرا که در آن وقت امر، صعب و خطرناک است . بالاترین این اقسام خوف سابقه است که خوف از روز ازل می باشد. و در واقع می توان گفت خوف از سوء عاقبت بزرگترین خوفی است که بزرگان متصوفه همچنین عطار گرفتار آن بودند و همواره بیم آن داشتند که در لحظات واپسین عمر گرفتار تلوین شوند و بر اثر پرسش و تاملات خاصی که برای آنها ایجاد شده، در حالت تردیدی که نزدیک است به کفر بینجامد از دنیا بروند. در بین اقسام رجاء در منطق الطیر هر سه ق سم مشهود است و علاوه بر آنها رجای عموم مسلمین ، جاءر شفاعت عذرخواه گناهکاران امت ، پیامبر رووف و رحیم نیز در آن متبلور گشته و نشان از اصالت اعتقاد و ایمان شاعر دارد و از میان اقسام رجاء در منطق الطیر رجای گشایش و سعه ی رحمت بسامد بیشتری نسبت به انواع دیگر رجاء دارد که این خود اهمیت و تاکید عطار را به این قسم از رجاء می رساند. حالت مذموم و ناپسند، ناامیدی نیز درمنطق الطیر مشهود است . ولی هر زمانی که این حالت در مرغان پدیدار می شود، در نهایت به رجاء ختم می گردد.

کلیدواژه ها:

خوف ، عطار ، رجاء ، اقسام