رویکرد سرزمینی به توسعه روستایی ایران (مروری سیستماتیک)

سال های زیادی از تهیه و اجرای طرحهای توسعه پایدار روستایی در سطح کشور میگذرد. ولی هنوز در بسیاری از مناطق کشور روستاییان با چالشهای متعدد مواجه اند. در این زمینه برنامهریزان و مجریان حکومتی تلاش کردهاند تا با ارائه رویکردهای جدید از معضلات و مسائل مناطق روستایی کشور بکاهند. بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن نقد و ارزیابی رویکردهای سنتی مطرح در برنامهریزی توسعه روستایی کشور رویکرد متفاوتی را به مقوله توسعه روستایی در قالب تحلیلهای انتقادی و تطبیقی ارائه دهد. بر این مبنا، بر حسب ماهیت تحقیق، نوع پژوهش توسعهای و روش آن تحلیلی تفسیری و شیوه گردآوری دادهها نیز کتابخانهای و اسنادی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد کماکان حاکمیت رویکرد بالا به پایین بر مبنای رهیافت برون زا و برنامهریزی بخشی بر نظام توسعه روستایی ایران غلبه دارد و به همین دلیل توسعه درخور جوامع روستایی در سطح کشور محقق نشده است. نتایج پژوهش مبین آن است که توسعه پایدار روستایی زمانی در سطح کشور تسهیل میشود که خصیصههای رویکرد سرزمینی را در بر داشته باشد. بدین معنی که پیشنهادی فراتر از کشاورزی، مبتنی بر مشارکت همه ذی نفعان، با تاکید بر اهمیت سهم عوامل اجتماعی و نهادهای روستایی و دربرگیرنده مشاغل کشاورزی و غیر کشاورزی با توجه به ارتباط بین بخشهای کشاورزی، صنعتی، و خدماتی و مهم تر از همه با دیدگاهی فضایی بر پیوندهای شهری و روستایی منطبق است. بنابراین، فرایند توسعه روستایی کشور از نظر اقتصادی منطقی، از نظر اجتماعی عادلانه، و به لحاظ زیست محیطی مسئولانه خواهد بود.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار روستایی ، توسعه روستایی ، رویکرد سرزمینی ، رویکردهای سنتی ، مرور سیستماتیک