خوانش تطبیقی گزاره های رئالیسم جادویی در رمان های المرحوم حسن کمال و عزاداران بیل غلامحسین ساعدی

رئالیسم ­جادویی از شاخصه های واقع­ گرایی در نیمه دوم قرن بیستم است که با درآمیختگی با خیال، ساختارهای واقعی را تغییر داده­است. حسن کمال و غلامحسین ساعدی ازجمله پیشگامان این سبک داستان ­نویسی در ادبیات داستانی معاصر عربی و فارسی هستند. رمان­های المرحوم و عزاداران بیل از نمونه­ های برجسته این سبک داستان ­نویسی هستند که در این مقاله تلاش­ شده شگردهای نویسندگان از منظر گزاره­های رئالیسم جادویی، باروش توصیفی– تحلیلی براساس مکتب آمریکایی مورد بررسی قرار گیرد. لزوم شناخت درون­مایه و عناصر رئالیسم جادویی باتوجه به مشکلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دو کشور مصر و ایران و باتوجه به اسطوره­ها و باورها ضرورت پژوهش است. نتایج نشانگر آن است که نویسندگان از رئالیسم جادویی برای بیان مشکلات سیاسی و اجتماعی موجود در جامعه مصری و ایرانی استفاده نمودند. عنصر «سحروجادو»، «وهم ­و خیال»، پس از عنصر «واقعیت»، شالوده این دو داستان را تشکیل می­ دهد. زمینه گرایش هر دو نویسنده به سبک رئالیسم جادویی را باید در جنبه­های روان­شناختی شخصیت­های داستان آنان و ویژگی­های فردی مشترک آنان دانست. در المرحوم مولفه­های رئالیسم جادویی؛ مانند «نمادسازی»، «رازگونگی»، «صدا و بو» حضوری پررنگ ­تر دارد و در عزاداران بیل، نمونه ­های بیشتری از عناصر «دوگانگی»، «اسطوره» و «صدا و بو» دیده می­شود.

کلیدواژه ها:

حسن کمال ، المرحوم ، غلامحسین ساعدی ، عزاداران بیل ، رئالیسم جادویی