تحلیل متشابهات سیره حضرت موسی در ماجرای ضرب هارون (علیهماالسلام)

قصص قرآن کریم در کنار عبرت­ های فراوان برای اهل­ایمان، دارای متشابهاتی است که به راحتی برای مخاطبان قابل فهم نیست. در این میان از جمله مسائل مهم در مجموعه معارف اسلامی، مسئله عصمت انبیاء (علیهم السلام) است که در تحلیل سیره ایشان نباید از نظر دور داشت. سیره انبیاء عظام الهی در قرآن کریم در برخی موارد دچار پیچیدگی ­ها و تشابهاتی است که رفتار ایشان را دچار غموض و ابهام ساخته و در نظر برخی اندیشمندان، منافی با عصمت ایشان قلمداد شده است. سیره حضرت موسی (علیه السلام) نیز در مواردی از جمله داستان ضرب حضرت هارون (علیه السلام) و رفتار خشن با ایشان که در دو موضع از قرآن کریم به این مسئله اشاره گشته، باعث شده تا تحلیل ­های گوناگون و متباین و گاه مغایر با عصمت ایشان مطرح گردد. ماجرای ضرب هارون (علیه السلام) پس از جریان انحراف بنی اسرائیل از آئین یکتاپرستی و روی ­آوردن آنان به گوساله ­پرستی رخ داده است و مفسران در طول تاریخ آن را رفتاری از روی غضب، حزن، حرکتی جهت تادیب یا گناه صغیره (معاذ الله) برشمرده و یا بدون دلیل، آیات مربوطه را بر خلاف معنای ظاهر حمل نموده اند. اما با توجه به سیاق این دو دسته از آیات و مبنای عصمت انبیای الهی، برآیند صحیح­ تر آن است که ضرب در معنای حقیقی خویش به کار رفته و با توجه به جایگاه هر دو پیامبر در این خصوص و اهمیت مسئله انحراف بنی اسرائیل، این رفتار باعث تذکر و تنبه آنان گردیده و خضوع قلبی آنان را برای پذیرش و اجرای حکم ارتداد ناشی از گوساله ­پرستی فراهم آورده است.

کلیدواژه ها:

حضرت موسی(علیه السلام) ، حضرت هارون (علیه السلام) ، ضرب هارون(علیه السلام) ، عصمت انبیاء(علیهم السلام) ، محکم و متشابه