ارزیابی اثرات بوم شناختی تغییر کاربری سرزمین بر ساختار طبیعی حوضه رودخانه قره سو

برای ارزیابی اثرات تغییر الگوهای سیمای سرزمین بر فرایندهای بوم شناختی می توان از کمی سازی ساختار سیمای سرزمین استفاده کرد؛ زیرا این نمایه ها به سادگی اندازه گیری می شوند و به هزینه و زمان کمی نیاز دارند. در پژوهش حاضر، اثرات بوم شناختی تغییر کاربری سرزمین بر ساختار طبیعی حوضه قره سو بررسی شد تا براساس آنها، مناطق متاثر از تغییر کاربری ها مشخص شود. ابتدا تغییر مساحت کاربری ها بین سال های ۱۳۶۳ و ۱۳۹۲ محاسبه شد. سپس، تغییرات الگوهای مکانی کاربری ها با استفاده از نمایه های سیمای  سرزمین بررسی شد. سرانجام، بر اساس کاربری فعلی یک شاخص، اثرات بوم شناختی برای منطقه تعریف شد. نتایج نشان داد طی سال های بررسی، مساحت جنگل ۱۲ درصد و کشاورزی ۵ درصد کاهش و مساحت مناطق مسکونی و صنعتی ۲۹۲ درصد، مراتع ۱۴۳ درصد و جاده ۱۷۶ درصد افزایش یافته   است. تحلیل نمایه های سیمای سرزمین بیانگر کاهش پیوستگی، افزایش تکه تکه شدگی و روند تخریب سیمای   سرزمین است. نقشه شاخص ترکیبی اثرات بوم شناختی مشخص کرد حدود ۲۸ درصد منطقه در معرض اثرات بوم شناختی زیاد و بسیار زیاد است. این مناطق پایه ای برای مطالعات آتی هستند و اقداماتی از قبیل تقویت مدیریت سرزمین و کاهش تکه تکه شدگی سرزمین در آنها ضروری است.

کلیدواژه ها:

بوم شناسی سیمای سرزمین ، تغییر کاربری ، حوضه رودخانه قره سو ، نمایه های ساختار سیمای سرزمین