الگوی مطلوب تجاری در زنجیره ارزش مرکبات بر اساس مولفه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و ساختاری در استان فارس

مدل تجاری مناسب در زنجیره ارزش کشاورزی، امکان استفاده کامل از پتانسیل بخش کشاورزی را فراهم می کند. اولین محصول باغی ایران مرکبات است که جایگاه جهانی آن از نظر تولید، رتبه هفتم و از نظر صادرات جهانی، رتبه ۳۱ ام می باشد. عدم تناسب بین تولید و سهم موثر در بازار جهانی، بیانگر نداشتن یک الگوی مطلوب در زنجیره ارزش محصول است. استان فارس با تولید ۱/۴ میلیون تن مرکبات، مقام دوم را در بین استان های کشور دارد. این پژوهش به دنبال یک الگوی مطلوب زنجیره ارزش مرکبات با توجه به مولفه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و ساختاری است. برای تهیه اطلاعات مورد نیاز از تکنیک دلفی و تکمیل پرسشنامه از طریق برگزاری جلسات توجیهی با مشارکت و هم اندیشی ۳۲ نفر از خبرگان استان، شامل کارشناسان کشاورزی، اتحادیه های تولیدی، تعاون روستایی، صادرکنندگان و کارشناسان مرتبط با صنعت فرآوری مرکبات، استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، محاسبه وزن معیارها و دستیابی به بهترین مدل زنجیره ارزش مرکبات، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که مولفه های اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، زیست محیطی و ساختاری در استان، نقش به سزایی در تبیین الگوی مطلوب تجاری در زنجیره ارزش مرکبات دارند. بنابراین بر اساس چهار معیار مذکور و ۲۱ زیر معیار مورد مطالعه، از بین مدل های تجاری کسب وکار در زنجیره ارزش، مدل «ارکستر» به عنوان بهترین مدل با بیشترین وزن نسبی (۰/۳۹۹) در اولویت اول و مدل «یکپارچه» به عنوان کم اهمیت ترین مدل با وزن نسبی ۰/۱۲۸ در اولویت آخر قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

بازاریابی ، تحلیل فرآیند سلسله مراتبی ، زنجیره ارزش کشاورزی ، کسب وکار ، مرکبات