ارزیابی عدم قطعیت های مدل های گردش کلی در تخمین بارش و رواناب حوضه دزعلیا تحت تاثیر تغییر اقلیم

در این تحقیق تاثیر عدم قطعیت ناشی از مدل های گردش کلی (GCM) مورداستفاده، روش های ریزمقیاس نمایی و همچنین سناریوهای انتشار گازهای گلخانه ایبر رواناب حوضه دزعلیا در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ بررسی شد. برای این کار از شبیه سازی دما و بارش حاصل از ۱۰ مدل GCM و دو روش ریزمقیاس کردن و سه سناریوی انتشار (A۱B و A۲ و B۱) و از مدل آماری LARS-WG و روش عامل تغییر استفاده شد و جهت شبیه سازی بارش-رواناب، شبکه های عصبی مصنوعی به کار گرفته شد. ابتدا مدل بارش- رواناب برای دوره پایه ۲۰۰۰-۱۹۷۱ واسنجی و صحت یابی شد. سپس با ریزمقیاس کردن داده های اقلیمی به دو روش عامل تغییر و مدل آماری، ۱۰ مدل منتخب GCM برای منطقه مطالعاتی تعیین شدند. سپس با معرفی جداگانه هریک از آن ها به مدل بارش-رواناب، محدوده تغییرات رواناب حوضه در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ تحت سه سناریوی انتشار مشخص شد. نتایج نشان داد که درصد تغییرات درازمدت بارش منطقه در دو روش ریزمقیاس، اختلافی حدود ۴/۴ درصد دارند و در بیشتر ماه ها درصد میانگین درازمدت بارش حاصل از روش آماری (۲۷/۱- درصد) در مقایسه با روش ریزمقیاس عامل تغییر (۵۲/۷- درصد) کاهش کمتری دارد. اختلاف درصد تغییرات در رواناب بلندمدت ماهانه شبیه سازی شده طی دو روش ریزمقیاس، ۱۱/۵ درصد است. همچنین بیشترین اختلاف در فصل تابستان با ۵۸/۳۰ درصد و در ماه آگوست با ۵۵/۷۸ درصد وجود دارد. دبی میانگین ماهانه حاصل از داده های ریزمقیاس شده با روش آماری، کاهش ۶۳/۲ درصدی دارد و برای روش تناسبی این مقدار ۶۶/۲۱ درصد است. نتایج نشان داد که بارش متوسط در بقیه فصول کاهش می یابد؛ رواناب حوضه دزعلیا عدم قطعیت زیادی دارد؛ محدوده درصد تغییرات بارش برای سه سناریوی انتشار متفاوت است و این اختلاف برای ماه های سال، روند یکسانی ندارد. نتایج مقایسه سناریوهای انتشار در استفاده از میانگین ۱۰ مدل اقلیمی نشان داد که روند اختلاف محدوده درصد تغییرات در سه سناریوی انتشار برای ماه های مختلف هماهنگی نزدیکی با یکدیگر داشته است. بررسی توام نشان داد که عدم قطعیت های ناشی از مدل های اقلیمی مختلف به کاررفته در این تحقیق بیش از عدم قطعیت روش های ریزمقیاس نمایی و سناریوهای انتشار است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، دزعلیا ، ریزمقیاس نمایی ، رواناب ، سناریوی انتشار ، عدم قطعیت