تحول خاکها و کانیهای رسی آن در اثر زهکشی و کاربری در آبرفتهای حاشیه رودخانه کارون

برای بررسی تنوع خاک ها و کانی های رسی و تحولات آن در خاک های آبرفتی رودخانه کارون، نمونه های خاک و کانی های رسی ۱۴ خاکرخ در مسیر شرقی رودخانه کارون با فواصل یک کیلومتر با تفاوت هایی در وضعیت زهکشی و کاربری اراضی بررسی شد. نتایج نشان داد با افزایش فاصله از رودخانه، به دلیل کم شدن کشت و کار و ضعف زهکشی، شوری خاک افزایش و مواد آلی کاهش یافته است. همه خاک ها دارای افق سطحی اکریک و در عمق نیز، حداکثر تحول خاک به تشکیل افق کمبیک با ایجاد ساختمان و در برخی از خاک ها نیز تشکیل افق سالیک محدود می شد. مطالعه کانی شناسی حضور کلریت، ایلیت، کائولینیت، ورمی کولیت، اسمکتیت و کوارتز را نشان داد. با توجه به شواهد، کانی های کائولینیت، ایلیت، کلریت و کوارتز موروثی بود. در خاک های مجاور رودخانه، کانی های ورمی کولیت در اثر تحول ایلیت ناشی از حذف پتاسیم و کانی اسمکتیت نیز در افق های سطحی این خاک ها از تحول ایلایت، کلریت و یا پالیگورسکایت تشکیل شده بود. تخلیه پتاسیم از خاک را می توان به رطوبت بیشتر در ادوار گذشته نیز مرتبط دانست. در اثر این تحول، از شدت کانی های ایلیت و کلریت در افق های سطحی کاسته شده بود. در ارضی دارای شرایط نامناسب زهکشی و واکنش خاک بالا و منیزیم زیاد، اسمکتیت در اعماق خاک تشکیل شده بود که از نوع کانی های تری اکتاهدرال بود. در این خاک ها روندی از کاهش کانی های ایلیت و یا ورمیکولیت از سطح به عمق ملاحظه نشد.

کلیدواژه ها:

استان خوزستان ، تکامل خاک ، دشت آبرفتی ، کانی شناسی