بررسی پترولوژی و محیط تکتونوماگمایی سنگهای آتشفشانی آشتیان

منطقه مورد مطالعه در استان مرکزی در 235 کیلومتری جنوب باختری تهران واقع شده است و بخشی از چهارگوش قم می باشد. نظر سنگ شناسی سنگهای آتشفشانی بخش اعظم منطقه را در بر گرفته اند که عمدتا در شمال خاوری و خاور آشتیان برونزد دارند. سنگهای آتشفشانی مورد نظر دارای ترمهای مختلف سنگی شامل آندزیت بازالت، آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت و ریولیت است. به لحاظ سنی سنگهای آتشفشانی ناحیه مورد مطالعه متعلق به ائوسن ( لوتسین میانی تا پایانی) بوده که در امتداد کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر قرار گرفته و شامل شش عضو 1E تا 6E هستند. سنگهای آتشفشانی اعم از گدازه و توف گستره زیادی از منطقه را پوشانده است. فورانهای آتشفشانی در هر دو محیط خشکی و دریائی صورت گرفته که ایگنمبریت ها و توفیت ها معرف آن می باشند. از نظر حجمی فورانهای اسیدی و حدواسط بر فوران های بازیک برتری دارند. به لحاظ کانی شناسی سنگ های مزبور دارای پلاژیوکلاز، فلدسپات آلکالن، کوارتز کلینوپیروکسن، بیوتیت و آمفیبول است. الیوین نیز به مقدار کم در سنگهای آندزیت بازالتی دیده می شود. از نظر ژئوشیمیائی و پترولوژیکی، تغییرات عناصر اصلی، عناصرکمیاب و ضریب تفریق نسبت به سیلیس بررسی شده که همگی پدیده تفریق از طریق تبلور بخشی برای این سنگها را تایید می نماید. براساس نمودارهای پترولوژیکی سنگ های ماگمایی دارای ماهیت کالکوآلکالن هستند. همچنین با استفاده از نمودارهای جدا کننده محیط زمین ساختی سنگ های آتشفشانی مورد نظر در گستره نواحی فرورانش قرار گرفته و متعلق به کمربند آندزیت های کوهزایی می باشند . نمودار الگوی عادی سازی شده عناصر کمیاب این سنگها نسبت به مقادیر مورب مورد بررسی قرار گرفته که از جمله بی هنجاری های موجود در این نمودارها قله مثبت Sr و قله منفی Nb است. همچنین بررسی الگوی پراکندگی عناصر نادر خاکی، تشکیل ماگمای کالکوآلکالن را از یک گداز بخشی گوشته فوقانی پیشنهاد می نماید.

کلیدواژه ها:

ولکانیسم ، آندزیت ، آشتیان ، حاشیه قاره ، کالکوآلکالن