تعیین سهم منابع رسوب حوزه با استفاده از تکنیک انگشت نگاری عناصر ژئوشیمیایی (مطالعه موردی: حوزه دره انار باغملک)

لازمه اجرای صحیح برنامه­های حفاظت خاک و کنترل رسوب، کسب اطلاعات از اهمیت نسبی منابع رسوب و تعیین سهم آن­ها در توان رسوب­زایی و همچنین شناسایی کانون­های بحرانی در حوزه­های آبخیز است. امروزه تکنیک­های انگشت­نگاری منابع رسوب، روشی مناسب در تهیه سریع و کم هزینه اطلاعات در مورد منابع اصلی رسوب هستند. در تحقیق حاضر از این تکنیک در سهم­بندی منابع رسوب و شناسایی واحدهای بحرانی در زیرحوزه دره انار باغملک در استان خوزستان استفاده شد. در این روش با به کارگیری آزمون­های آماری مقایسه میانگین­ها و تحلیل تشخیص، از میان هفت ردیاب ژئوشیمیایی انتخاب شده که عبارتند از سرب، روی، مس، آهن، منگنز، نیکل وکروم، ترکیب بهینه­ای از ردیاب­ها شامل مس، آهن و منگنز انتخاب شد. در نهایت با استفاده از یک مدل ترکیبی چندمتغیره، رابطه­ای بین مقادیر ردیاب­های منشاء و رسوبات برقرار شده و سهم منابع رسوب حوزه برآورد شد. سازند گچساران با ۳/۵۳ درصد بیش­ترین و سازند بختیاری با ۹/۰ درصد کم­ترین سهم را در رسوب­زایی حوزه به خود اختصاص دادند. همچنین کاربری مرتع درجه سه و کاربری جنگل نیز به ترتیب با ۵/۷۱ و ۳/۰درصد، بیش­ترین و کم­ترین مقدار رسوب­زایی کاربری اراضی حوزه را بر عهده داشتند. در نهایت برای ارزیابی نتایج از ضریب کارایی مدل استفاده شد و ضریب ۹۸/۰ به دست آمد، که نشان داد تکنیک انگشت­نگاری رسوبات صحت و دقت بالایی در برآوردها داشته و روش مناسبی در تفکیک و تعیین سهم منابع رسوب حوزه می­باشد.

کلیدواژه ها:

باغملک ، تابع تشخیص ، رسوب ، ردیاب ، سهم بندی ، منشاءیابی