پیش نگری امواج گرمایی مخاطره آمیز در آذربایجان شرقی با مدل سازی گزارش ششم تغییر اقلیم

امواج گرمایی ازجمله خطرناک­ترین تهدیدات آب­وهوایی مرتبط با گرم­شدن کره زمین و وردایی اقلیمی هستند که در سال­های اخیر روندی افزایشی داشته­اند. در پژوهش حاضر جهت پیش­نگری تغییرات مکانی شدت امواج گرمایی در استان آذربایجان شرقی از دو پایگاه داده استفاده شده است. پایگاه نخست؛ داده­های روزانه دمای بیشینه در ۵ ایستگاه همدید استان شامل تبریز، مراغه، جلفا، اهر و میانه برای بازه­ی زمانی ۱۹۸۱ تا ۲۰۲۱ میلادی به عنوان دوره داده­های تاریخی-پایه است. پایگاه دوم؛ برونداد مدل منتخب CanESM تحت سناریوی دوگانه اقتصادی-اجتماعی SSP۱ حاصل از گزارش ششم تغییر اقلیم CMIP۶ در دوره آینده از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۶۵ میلادی است. درست­سنجی داده­های دوره پایه با دوره آتی با سنجه­های استاندارد انجام شد و با تکنیک رگرسیونی گام به گام، شدت امواج گرمایی استان مورد تبیین قرار گرفت. نتایج حاکی از این است که در تمام ایستگاه­های موردبررسی، شدت امواج گرمایی تا سال ۲۰۶۵ میلادی افزوده خواهد شد و گستره بزرگی از وسعت استان را در بر خواهد گرفت. به طوری که در نیم سده آینده، شدت امواج گرمایی در تبریز با ۳/۱؛ در مراغه با ۱؛ در جلفا با ۷/۰؛ در اهر با ۱ و در میانه با ۴/۱ درجه سانتی­گراد افزایش پیدا می­کند. همچنین با گرم تر شدن هوای کره زمین ناشی از اثرگذاری تغییرات اقلیم جهانی، امواج گرمایی کوچک تر به هم می­پیوندند و امواج گرمایی شدیدتر، بزرگ تر و ماناتری را به وجود خواهند آورد. همچنین نتایج نشان داد با کاهش عرض جغرافیایی در این استان و همجواری با مناطق پست و کم­ارتفاع، بسامد و شدت رخداد امواج گرمایی نیز بیشتر خواهد شد.

کلیدواژه ها:

مدل سازی ، امواج گرمایی مخاطر ه آمیز ، گزارش ششم تغییر اقلیم ، آذربایجان شرقی