اثر تنش خشکی ابتدا و انتهای فصل بر خصوصیات زراعی، عملکرد دانه و روغن ژنوتیپ های گلرنگ ( .Carthamus tinctorius L) در خاکهای کم بازده و شور اطراف دریاچه ارومیه

این پژوهش به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی در مراحل ابتدایی (روزت) و انتهایی (پرشدن دانه) بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه و روغن ژنوتیپ های گلرنگ پاییزه در خاکهای کم بازده و شور اطراف دریاچه ارومیه انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خسروشاه، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، در دو سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹ اجرا شد.کرت های اصلی شامل سطوح تنش (بدون تنش و تنش خشکی در مراحل روزت و پرشدن دانه) و کرت فرعی شامل ژنوتیپ های گلرنگ (پدیده، گل مهر، پرنیان، مکزیک۱۴و مکزیک۲۴۸) بودند. آبیاری کرت های بدون تنش، در زمان ۸۰ میلی متر تبخیر و برای کرت های تنش، آبیاری در زمان ۱۸۰ میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A بود. برای آبیاری از آب چاه با شوری ۲/۴ دسی زیمنس بر متر استفاده شد. نتایج نشان داد تنش خشکی در مرحله روزت اثر معنی داری بر صفات مورد مطالعه نداشت، ولی در مرحله پرشدن دانه باعث کاهش معنی دار تعداد دانه در طبق (۱۷ درصد)، وزن هزار دانه (هفت درصد) ، عملکرد دانه (۴۸ درصد) و روغن (۵۱ درصد) شد. بنابراین دوره پرشدن دانه از نظر نیاز آبی گلرنگ بحرانی است و آبیاری در این مرحله ضروری است. اثر تنش خشکی و ژنوتیپ بر محتوای نسبی آب برگ و دمای پوشش گیاهی معنی دار بود و این شاخص ها برای ارزیابی اثر تنش خشکی در ژنوتیپ های گلرنگ مناسب تشخیص داده شدند. ارقام پدیده و گل مهر و لاین مکزیک۲۴۸ به ترتیب با تولید ۱۹۸۳، ۱۹۷۹ و ۲۰۸۷ کیلوگرم دانه در هکتار در شرایط تنش خشکی در دوره پرشدن دانه، برای کشت در شرایط تنش خشکی انتهای فصل در خاکهای کم بازده و شور اطراف دریاچه ارومیه مناسب شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

گلرنگ ، مرحله روزت ، مرحله پر شدن دانه ، دمای پوشش گیاهی ، محتوای نسبی آب برگ ، درصد روغن دانه