مشارکت اثربخش معلمان و اولیا در برنامه ریزی درسی مدرسه

برنامه ریزی درسی واقع گرایانه مستلزم مشارکت کلیه نیروهای اثرگذار و درگیر در مراحل گوناگون تصمیم گیری است که در میان آن ها، معلمان از اهمیت و جایگاهی ویژه برخوردارند. معلمان به سبب آشنایی با مسائل و نیازهای دانش آموزان و مدرسه و تجربیات ارزشمندی که در سایه تعامل با یادگیرندگان به دست می آورند، مهم ترین عنصر در موفقیت برنامه های درسی هستند و درصورتی که در زمینه جایگاه، نقش و زمینه سازی مشارکت آن ها در تصمیم گیری های مرتبط با برنامه درسی تاملی عمیق و جامع الاطراف صورت پذیرد، اثربخشی برنامه های درسی بهبود چشمگیرخواهد یافت (فتحی واجارگاه، ۱۳۸۳). یکی از مهم ترین محورهایی که نظام آموزش و پرورش در سال های اخیر مطرح کرده و بر آن است تا در راستای آن اقدام نماید مدرسه محوری و واگذاری اختیارات بیشتر به مدارس در زمینه امور گوناگون برنامه های درسی است. بی گمان تحقق یافتن مدرسه محوری مستلزم اصلاحات عدیده ای در ارکان گوناگون نظام آموزشی است که از مهم ترین آن ها بازنگری درباره نقش دست اندرکاران آموز ش و پرورش به ویژه مدیران و معلمان و تواناسازی آنان برای تصدی مسئولیت ها و وظایف جدید است.فکر مشارکت در برنامه های درسی در شرایطی در نظام آموزش و پرورش ایران مطرح شده است که معلمان در فرایند برنامه ریزی درسی نقش اساسی ندارند و بیشتر برنامه های درسی طراحی شده توسط مقامات مرکزی در سطح وزارت آموزش و پرورش را به مرحله اجرا در می آورند. برنامه های درسی ابلاغی به مدارس باید دقیقا مطابق دستورالعمل های ابلاغ شده به مرحله اجرا درآیند ماهیت نظام برنامه ریزی درسی از نوع برنامه های درسی مقاوم در برابر معلم است. مروری بر پژوهش های پیشین نشان می دهد ارتقای نقش معلم در فرایند برنامه ریزی درسی یک ضرورت است و بدون حضور معلم، برنامه ها کارایی لازم را نخواهد داشت. مشارکت معلمان در فرایند برنامه ریزی درسی از زمان تخصصی شدن قلمروهای برنامه ریزی درسی مطرح بوده است و گاه باعث افزایش احساس تعلق آنان در برنامه ها می شود. همچنین از نظر ایشان عمده ترین دلیل کم بودن میزان مشارکت معلمان در طراحی برنامه، برخوردارنبودن معلمان از دانش برنامه ریزی درسی است؛ بنابراین ارائه آموزش های ضمن خدمت ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

برنامه درسی ، مشارکت اولیا ، مشارکت معلمان ،