بررسی اثر کوید-۱۹ بر تجارت بین الملل: رهیافت شبکه

همه گیری کوید-۱۹ با اثرات متعدد بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بشری را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. تاثیر آن بر تجارت بین الملل بسیار زیاد بوده؛ به گونه ای که سازمان تجارت جهانی بیان می کند که "همه گیری کوید-۱۹ نشان دهنده یک اختلال بی سابقه در اقتصاد جهانی و تجارت جهانی است، زیرا تولید و مصرف در سراسر جهان کاهش یافته است". بنابراین گسترش همه گیری کوید-۱۹ موجب تغییرات قابل توجهی در حجم و ساختار تجارت بین کشورها گردیده که ارزیابی و بررسی کمی این تغییرات حائز اهمیت است. از این رو در این مقاله  به بررسی روابط تجاری بین ایران و سایر کشورها در شبکه تجارت جهانی قبل و پس از همه گیری کوید-۱۹ پرداخته شده است. در این راستا، با استفاده از داده های ۱۴۹ کشور طی دو سال ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ و به کار گیری روش شبکه و استفاده از الگوریتم کشف اجتماع لیدن، اجتماعات تجاری شناسایی و سپس با استفاده از شاخص های مرکزیت و تراکم موقعیت و جایگاه کشور در اجتماع تجاری آسیا-آفریقا بررسی شده است. با مقایسه ی ساختار شبکه ی تجارت طی دو سال ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ نتایج نشان می دهد با همه گیری کوید-۱۹ ساختار روابط تجاری و موقعیت اکثر کشورها  به ویژه کشور ایران به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است؛ به گونه ای که شاخص های مرکزیت قدرت، نزدیکی، بردار ویژه و شاخص تراکم در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است که بیانگر کاهش سهم تجارت، تنزل اهمیت و جایگاه کشورها به ویژه کشور ایران است.

کلیدواژه ها:

شبکه تجارت جهانی ، معیارهای مرکزیت ، کشف اجتماع ، کوید-۱۹