ارزیابی پایداری نظامهای کشاورزی و منابع طبیعی در استان کردستان به روش تحلیل سلسله مراتبی

سنجش و ارزیابی پایداری ابزاری است که با مشخص کردن نقاط قوت و ضعف توسعه ی کشاورزی پایدار در هر منطقه ، تصمیم گیران و سیاست گذاران را قادر می سازد که برای افزایش پایداری کشاورزی و منابع طبیعی اقدامات مناسب را در راستای بهبود نقاط ضعف شاخص هایی که از پایداری پایینی در هر منطقه برخوردارند، معطوف کنند. مطالعه ی حاضر با هدف ارزیابی پایداری کشاورزی و منابع طبیعی پنج شهرستان منتخب استان کردستان انجام شد. دادههای مورد نیاز از طریق مصاحبه با کارشناسان در قالب پرسشنامه ی تحلیل سلسله مراتبی و مراجعه به سایر منابع اطلاعاتی نظیر سازمان جهاد کشاورزی ، ادارهی کل منابع طبیعی و سازمان آب منطقه ای استان کردستان جمع آوری شدند. ابعاد اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی به عنوان معیارهای تصمیم گیری ارزیابی پایداری و برای هر یک از این ابعاد، تعدادی شاخص در نظر گرفته شد. نتایج مطالعه نشان داد که بعد زیست محیطی با وزن ۵۸/۰ بیشترین و بعد اجتماعی با وزن ۱۴۹/۰ کم ترین تاثیر را در پایداری کشاورزی و منابع طبیعی دارد. در بعد اقتصادی ، شاخص های بهره وری متوسط آب، نسبت هزینه به درآمد, سرانه زمین کشاورزی و در بعد اجتماعی شاخص های اشتغال در بخش کشاورزی ، باسوادی ، تشکیل کلاسهای ترویجی و بهداشت به ترتیب جزء مهم ترین شاخص ها بودهاند. همچنین شاخص های خاکورزی حفاظتی ، حاصلخیزی زمین ، سیستم کارآمد آبیاری ، در بعد زیست محیطی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت وزنی و بیشترین تاثیر روی پایداری کشاورزی و منابع طبیعی هستند. با توجه به نتایج به دست آمده، جهت دستیابی به سطوح بالاتر پایداری کشاورزی و منابع طبیعی ، سیاست های لازم باید در جهت افزایش شاخص های تاثیرگذار بر پایداری اتخاذ شود.

کلیدواژه ها:

استان کردستان ، ارزیابی پایداری کشاورزی و منابع طبیعی ، تحلیل سلسله مراتبی