ریخت شناسی خواب نگاره های شاهنامه ی تهماسبی بر اساس نظریه پراپ

از مباحث مهم نگارگری، بررسی شکل­شناسانه­ی عناصر تصویری و کارکرد آن­ها در پیشبرد روایت تصویری است. این پژوهش، با هدف دست­یابی به این مهم، خواب­نگاره­های شاهنامه تهماسبی را مورد بررسی ریخت­شناسانه قرار داده است. لذا این سوال را طرح کرده است؛ عناصر سازنده­ی نگاره­های شاهنامه­ی تهماسبی در بازتولید موضوع خواب و رویا چه کارکرد و خویشکاری­ای دارند؟ این تحقیق از زاویه­ای نو به موضوعی که تا­کنون مورد توجه قرار نگرفته، پرداخته است. کمبود یا نبود پژوهشی در نگارگری با موضوع "خواب" و "رویا"، نگارندگان این تحقیق را بر آن داشت تا به شیوه­ی توصیفی - تحلیلی، به بررسی شکل­شناسانه­ی داستان­های مصور شاهنامه­ی تهماسبی با موضوع رویا بپردازند. با توجه به یافته­های تحقیق می­توان نتیجه گرفت، که خویشکاری عناصر تصویری در سه حوزه قابل دسته­بندی است. ۱- تمام عناصر تصویری به ساختار شکلی اثر کمک کرده و ترکیب­بندی آن­ها را تکمیل می­کنند. ۲- برخی از خویشکاره­ها در هر سه نگاره مشترک هستند و می­توان کارکرد آن­ها را در حیطه­ی روایت صریح داستان دانست. ۳- برخی از عناصر تصویری در هر سه نگاره، کارکرد نمادین دارند. تعداد این عناصر نمادین کم­ و زیاد می­شود اما در هر سه نگاره چنین عناصری دیده می­شود.

کلیدواژه ها:

ریخت شناسی ، شاهنامه ی تهماسبی ، خواب نگاره ، نظریه ی پراپ