پیش نگری عناصراقلیمی بر پایه سناریوهای وادشت تابشی در استان یزد

هدف: هدف از این پژوهش پیش ­نگری آینده عناصر اقلیمی شمال غرب استان یزد با استفاده از سناریوهای واداشت تابشی است.روش و داده: این مطالعه، تغییر پارامترهای بارندگی و میانگین دمای استان یزد در دوره پایه (۲۰۲۰-۲۰۰۱) را با چهار مدل گردش کلی از سری CMIP۵، تحت سه سناریوی واداشت تابشی RCP۲.۶،  RCP۴.۵ و  RCP۸.۵ با استفاده از مدل آماری LARS-WG۶ شبیه­ سازی کرده و با انتخاب بهترین مدل، عناصر اقلیمی را برای دوره­ های ۲۰۵۵-۲۰۲۶ و ۲۱۰۰-۲۰۷۱ در آینده، مقیاس کاهی کرده و نتایج پیش ­نگری را مورد ارزیابی قرار می دهد. یافته ­ها: بر اساس نتایج به ­دست آمده در شبیه ­سازی پارامترهای مذکور، دو مدل BCC-CSM۱-۱ و NorESM۱-M با داشتن آماره ­های خطای کم و NRMSE قابل قبول، به عنوان بهترین مدل معرفی می شوند. بیشترین تغییرات میانگین دما نسبت به دوره پایه، مربوط به دوره ۲۱۰۰-۲۰۷۱ و سناریوی بدبینانه است به­ طوری که دما در این دوره در مدل NorESM۱-M از ۱/۱۳+ تا ۳/۹۳+ درجه سانتی گراد به ترتیب در سناریو ۲/۶ و ۸/۵ افزایش می یابد. میزان بارندگی در دهه­ های پایانی قرن حاضر، از دوره ۲۰۵۵- ۲۰۲۶ کمتر و در برخی نقاط نسبت به میانگین دوره پایه افزایشی یا کاهشی است. به­ طوری که تغییرات بارندگی در ایستگاه ­های مطالعاتی در آینده نزدیک بین ۹/۴۰- تا ۱۶+ میلی متر و دراواخر قرن حاضر بین ۹- تا ۱۰/۷۳+ میلی متر نوسان دارد.نتیجه ­گیری: در دوره­ های آتی، دما در منطقه افزایش می ­یابد و بیشترین میزان این افزایش مربوط به RCP۸.۵ است. بارش در آینده نوسانی است به­ طوری که بیشترین و کمترین تغییرات را به ­ترتیب در RCP۲.۶ و RCP۴.۵ خواهد داشت.نوآوری، کاربرد نتایج: در این پژوهش، برای پیش ­نگری عناصر اقلیمی از مدل­ های GCM-CMIP۵ و سناریوهای واداشت تابشی، RCP۲.۶،  RCP۴.۵و RCP۸.۵ در شمال ­غرب یزد استفاده گردید و با ارزیابی آماره های خطا، مدل ­های مناسب برای پیش ­نگری دما و بارندگی به ترتیب BCC-CSM۱-۱ و NorESM۱-M  انتخاب شد تا تصویر روشنی از اقلیم این منطقه در آینده ارائه شود. بنابراین نتایج این امر می­ تواند در برنامه ­ریزی ­های منطقه ­ای به ­ویژه پدیده ­هایی از جمله هواشناسی، منابع آبی در محیط زیست و مبارزه با بیابان ­زائی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

استان یزد ، پیش نگری ، تغییر اقلیم ، مقیاس کاهی ، RCP