اثر تکانه های نفتی بر نرخ پس انداز و متغیرهای کلان اقتصادی با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری (VAR)

با توجه به اهمیت فوق العاده رشد اقتصادی به ویژه در سالهای پس از جنگ دوم جهانی در میان کشورهای توسعه یافته در دهه های اخیر، توجه دانشمندان اقتصادی در این سالها معطوف آن است که مکانیسم ایجاد و تداوم رشد در این کشورها کدام است. این فرایند در شکل ساده ی خود از تشکیل پس انداز ملی آغاز می گردد و سپس مرحله بعدی که تبدیل این پس اندازها به سرمایه گذاری های مولد می باشد، استمرار می یابد. با وجودی که معمولاً فرآند سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی توجه بیشتری به خود جلب می نماید، لیکن تشکیل پس انداز نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این مقاله سعی شده است تأثیر تکانه های نفتی بر سه متغیر کلان اقتصاد: پس انداز ملی، هزینه های دولت، هزینه های بخش خصوصی در چارچوب مدل خود رگرسیون برداری VAR در دوره 1387-1350 بررسی شود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که اثر تکانه های نفتی بر متغیرهای نرخ پس انداز و هزینه های دولتی در دوره های اولیه پس از بروز شوک، افزایش شدید و متغیر هزینه های بخش خصوصی با کاهش مواجه می شوند. همچنین بررسی نتایج حاصل از آزمون متغیرهای مورد مطالعه، بیانگر آن است که نرخ پس انداز نسبت به سایر متغیرهای مورد مطالعه اثر پذیری بیشتری را نسبت به سایر متغیرها از خود نشان می دهد. به طوری که در پایان دوره دهم حدود 50 درصد از تغییرات نرخ پس انداز ناشی از بروز شوک های نفتی می باشد. در حالی که هزینه های بخش خصوصی، کمترین اثر را در همان دوره به خود اختصاص می دهد. متعاقباً افزایش درآمدهای نفتی در ایران همواره بخ عمده ای از این درآمدها به بخش هزینه های جاری دولت اختصاص یافته که نتیجه این امر بالا رفتن سطح عمومی قیمتها و افزایش در روند واردات کالاهای مصرفی می باشد.

کلیدواژه ها:

تکانه های نفتی ، نرخ پس انداز ملی ، هزینه های دولت ، هزینه بخش خصوصی ، خودرگرسیون برداری