پاسخ دی اکسیدکربن- دما-آب-نیتروژن در سه مدل DSSAT گندم برای مناطق مختلف اقلیمی ایران

هدف از این مطالعه ارزیابی و مقایسه سه مدل گندم در DSSAT و حساسیت آنها به مدیریت محصول و تغییرات آب و هوا بر اساس اثرات متقابل دی-اکسیدکربن (C)- دما (T)- آب (W)- نیتروژن (N) (CTWN) بود. داده های هواشناسی پایه شامل داده های روزانه ۳۰ ساله از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۹ برای چهار منطقه مختلف آب و هوایی ایران شامل تبریز (سرد)، مشهد (معتدل)، گرگان (مرطوب)، اهواز (گرم) بود. در این مطالعه از تحلیل تک عاملی و دو عاملی CTWN استفاده شد. مدل های محصول DSSAT که مورد استفاده قرار گرفت شامل CERES، CROPSIM و NWheat بود. نتایج نشان داد که اثرات تکی هر یک از عوامل به طور معنی داری بر عملکرد دانه شبیه سازی شده توسط هر سه مدل در تمامی نواحی اقلیمی با روندهای مختلف در مناطق مختلف آب و هوایی و تفاوت جزئی بین مدل ها تاثیر گذاشت. نتایج برهمکنش عوامل نشان داد که برهمکنش C*T تنها در تبریز برای مدل های CERES و NWHEAT معنی دار بود، اما در سایر مناطق اقلیمی معنی دار نبود. همچنین اثر C*N برای مدل CERES در تمام مناطق معنی دار بود، اما برای مدل NWHEAT در تبریز و گرگان و مدل CROPSIM در اهواز معنی دار نبود. علاوه بر این، برهمکنش C*W برای هیچ یک از مناطق و مدل ها معنی دار نبود. اما اثر متقابل T*N در تمامی مناطق و مدل ها به جز مدل CERES در گرگان معنی دار بود. اثرمتقابل T*W برای مدل CERES تنها در تبریز معنی-دار بود. برای مدل NWHEAT فقط در اهواز و برای مدل CROPSIM در تبریز، مشهد و اهواز معنی دار بود. در نهایت، اثرمتقابل N*W برای همه مناطق و مدل ها معنی دار بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که هر سه مدل پاسخ یکسانی به عوامل مدیریتی N و W نشان می دهند، اما تفاوت اصلی مدل ها در پاسخ به C و به ویژه به T است که به ساختارهای مختلف مدل ها مربوط می شود.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، عملکرد ، گندم ، مدلسازی گیاهان زراعی