بررسی و تحلیل مدنیت های باستانی با استفاده از کاربرد GIS -RS (مطالعه موردی: محوطه های هخامنشی مرودشت)

امروزه به کارگیری چارچوب­های معرفتی و نظری یک رشته در رشته دیگر به معنای اختلاط میان رشته­ها تلقی نمی­شود؛ بلکه هرگاه نتوان پاره­ای از مسائل را در رشته­ای جویا شد، یاری گرفتن از رشته­های دیگر، به آشکارسازی موضوع کمک خواهد نمود. با چنین رویکردی در این پژوهش سعی برآن است با توجه به مبانی نظریه­هایی که تا کنون در علوم جغرافیایی (ژئومورفولوژی) نسبت به استقرار مراکز جمعیتی و مدنیت­های دیرینه در ایران شکل­ گرفته] چگونگی استقرار جمعیت­های انسانی گذشته ایران در این مکان­ها بررسی شود. برای نیل به این مقصود، مطالعات اسنادی در حوزه دانش باستان­شناسی و نظریه­های جدید در حیطه دانش جغرافیا (معطوف به ریخت­شناسی زمین در استقرار مدنیت­های گذشته) و برداشت­های میدانی همراه شده است. سپس با استفاده از GIS-RS، از طریق تلفیق باندهای طیفی، تفسیر چشمی، بارزسازی تصویر باندهای ۵ ، ۷ و ۱۳ سنجنده لندست ETM+۸ و همپوشانی لایه­های وکتوری و رستری اقدام به مدل­سازی سه بعدی در تحلیل­های مکانی این محوطه­ها شده است. نتایج نشان می­دهد هرچند دیرینه­شناسان در سکونت­گزینی مراکز انسانی در گذشته به ابراز عقیده و نظرات مستقلی پرداخته­اند که در جای خود ارزشمند است؛ اما در واقع، پاره­ای از مسائل مانند شناخت فرم­های زمین و یا هویت مکانی که مستعد چنین تمرکزی بوده به درستی روشن نشده است؛ به همین­ دلیل، آمایش این مراکز به عنوان هویت­های مدنی و باستانی ایران و یا هرگونه مدیریتی در این محوطه­ها دچار چالش­های عدیده­ای بوده است. بارزسازی گذشته این محوطه­ها که مطمح نظر این پژوهش است، می­تواند در مدیریت و برنامه­ریزی پایدار و حفظ میراث­های گذشته سودمند باشد.

کلیدواژه ها:

ژئومورفولوژی ، باستان شناسی ، مدنیت ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، سنجش از دور