حوضچه های تاخیری، راهکاری جهت توسعه و مدیریت پایدار شهری

چکیده ارزیابی پدیده سیلاب و آب گرفتگی معابر در حوضه هایی که دارای شبکه انتقال رواناب است گویای آن است که در برخی موارد مجاری انتقال آب باران بعد از مدتی به دلیل تغییر مشخصات فیزیوگرافی حوضه به خصوص افزایش سطوح نفوذناپذیر، پاسخگوی انتقال جریا­ن­های موجود به ویژه دبی اوج جریان نیستند. جهت حل این قبیل مسائل فعالیت­های زیادی صورت گرفته است. یکی از روش­های چاره جویی این مشکل، استفاده از حوضچه های تاخیری رواناب باران است. از دیگر راهکاری بهینه مدیریتی، سیستم ماند بیولوژیکی، روکش نفوذپذیر خیابان­ها، جوی باغچه­ها و غیره می­باشد که بسته به شرایط فنی و اقتصادی از یکی از روش­های فوق می­بایستی استفاده نمود. در این پژوهش پس از معرفی کار و تاریخچه انجام مطالعات، به مباحثی نظیر مراحل انجام تحقیق مدل­سازی شبکه زهکشی موجود در محیط نرم افزاری SWMM پرداخته شده که مدل­سازی شبکه در وضع موجود به منظور روندیابی شبکه و بررسی هیدروگراف هریک از آبراهه­ها، وضعیت هیدروگراف­ها در تک تک اجزای شبکه در وضع موجود و با در نظر گرفتن حوضچه های تاخیر بررسی گردید و مشاهده شد که استفاده از حوضچه­های تاخیری، در منطقه مورد مطالعه آب و برق مشهد با وجود مساحت محدود کارگشا بوده و موجب کاهش دبی اوج هیدروگراف، افزایش رخداد زمان پیک سیلاب و در نتیجه کنترل و مدیریت بهینه سیلاب می­گردد. به همین منظور در طی دو مرحله مدل سازی، جانمایی برای دو و سه مکان مناسب جهت احداث حوضچه­های کنترل سیلاب شناسایی گردید که در صورت استفاده از دو مخزن، دبی پیک ۳۱% و در صورت استفاده از سه مخزن، دبی پیک ۳۸% کاهش می­یابد.

کلیدواژه ها:

Optimal management strategy BPMs ، Rainfall-run off dynamic simulation ، Delay ponds ، SWMM model ، راهکارهای بهینه مدیریتی ، شبیه سازی دینامیکی بارش – رواناب ، حوضچه های تاخیری ، مدل SWMM