نقد و بررسی پیش نویس قانون تشکل های اجتماعی

در این گزارش، پیش­نویس قانون تشکل­های اجتماعی و گزینه­های سیاستی پیش رو مورد بررسی قرار گرفته­اند. در تحلیل سطح نخست مسئله، موضوعات عمده­ای که به آن پرداخته شده شامل موارد زیر است:

۱- شرایط، مراحل، فرایند ثبت، تاسیس و اخذ مجوز تشکل‌های اجتماعی

۲- شرایط بررسی صلاحیت متقاضیان تاسیس تشکل‌های اجتماعی

۳- شرایط، فرایند و انواع نظارت بر فعالیت تشکل‌های اجتماعی

۴- رتبه‌بندی تشکل‌های اجتماعی

۵- حقوق و تکالیف تشکل‌های اجتماعی

۶- تعاریف و ویژگی­های تشکل‌های اجتماعی

این در حالی ­است که سه سطح مسئله پیرامون تشکل­ها قابل احصاء هستند، سطح نخست به کژکارکردی­ها و انحرافات و بعضا تخلفات برخی تشکل­ها اختصاص دارد. سطح دوم مسئله به میزان همسویی مجموعه اقدامات تشکل­های موجود در راستای توسعه و پیشرفت کشور توجه دارد و سطح سوم مسئله به پایین بودن میزان مشارکت مردم در قالب تشکل­های اجتماعی مربوط می­شود. پیش­نویس قانون تشکل­های اجتماعی، عمده توجه خود را معطوف به مقابله با معدود تشکل­های کژکارکرد و بعضا متخلف کرده است. در مقابل شایسته است در چنین قانونی، هدف اصلی پی­ریزی شیوه­های افزایش سطح مشارکت مردم در اداره امور توسعه­ای کشور باشد و مقابله با تخلفات و فساد برخی تشکل­های کژکارکرد در اولویت بعدی قرار گیرد.

گزینه­های سیاستی پیش­رو شامل حفظ وضع موجود، حفظ پیش­نویس، تنقیح قوانین و مقررات و اصلاح پیش­نویس موجود است. با توجه به مطالعات تطبیقی کشورها، قوانین موجود کشور و سناریوهای تصمیم­گیری، گزینه سیاستی تنقیح قوانین و مقررات موجود توصیه می­­شود. اصلاح‌ پیش­نویس و همچنین پیشنهادها برای اصلاح‌ قوانین و آیین­نامه­های موجود، حول محورهای زیر است:

۱- فرایند ثبت ساده

۲- نظارت همه­جانبه و مستمر بر تشکل­ها توسط اداره مالیات و هیئت نظارت

۳- نظارت و هماهنگی تشکل­های اجتماعی و مشارکت در سیاست­گذاری توسط خانه تشکل­ها

۴- سند توسعه مشارکت شامل مسائل و مشکلات اولویت­بندی شده کشور به صورت پویا با مشارکت خانه تشکل­ها و دستگاه­های تخصصی

رتبه­بندی و توانمندسازی توسط خانه تشکل­ها