در این گزارش، پیش نویس قانون تشکل های اجتماعی و گزینه های سیاستی پیش رو مورد بررسی قرار گرفته اند. در تحلیل سطح نخست مسئله، موضوعات عمده ای که به آن پرداخته شده شامل موارد زیر است:

۱- شرایط، مراحل، فرایند ثبت، تاسیس و اخذ مجوز تشکل های اجتماعی

۲- شرایط بررسی صلاحیت متقاضیان تاسیس تشکل های اجتماعی

۳- شرایط، فرایند و انواع نظارت بر فعالیت تشکل های اجتماعی

۴- رتبه بندی تشکل های اجتماعی

۵- حقوق و تکالیف تشکل های اجتماعی

۶- تعاریف و ویژگی های تشکل های اجتماعی

این در حالی است که سه سطح مسئله پیرامون تشکل ها قابل احصاء هستند، سطح نخست به کژکارکردی ها و انحرافات و بعضا تخلفات برخی تشکل ها اختصاص دارد. سطح دوم مسئله به میزان همسویی مجموعه اقدامات تشکل های موجود در راستای توسعه و پیشرفت کشور توجه دارد و سطح سوم مسئله به پایین بودن میزان مشارکت مردم در قالب تشکل های اجتماعی مربوط می شود. پیش نویس قانون تشکل های اجتماعی، عمده توجه خود را معطوف به مقابله با معدود تشکل های کژکارکرد و بعضا متخلف کرده است. در مقابل شایسته است در چنین قانونی، هدف اصلی پی ریزی شیوه های افزایش سطح مشارکت مردم در اداره امور توسعه ای کشور باشد و مقابله با تخلفات و فساد برخی تشکل های کژکارکرد در اولویت بعدی قرار گیرد.

گزینه های سیاستی پیش رو شامل حفظ وضع موجود، حفظ پیش نویس، تنقیح قوانین و مقررات و اصلاح پیش نویس موجود است. با توجه به مطالعات تطبیقی کشورها، قوانین موجود کشور و سناریوهای تصمیم گیری، گزینه سیاستی تنقیح قوانین و مقررات موجود توصیه می شود. اصلاح پیش نویس و همچنین پیشنهادها برای اصلاح قوانین و آیین نامه های موجود، حول محورهای زیر است:

۱- فرایند ثبت ساده

۲- نظارت همه جانبه و مستمر بر تشکل ها توسط اداره مالیات و هیئت نظارت

۳- نظارت و هماهنگی تشکل های اجتماعی و مشارکت در سیاست گذاری توسط خانه تشکل ها

۴- سند توسعه مشارکت شامل مسائل و مشکلات اولویت بندی شده کشور به صورت پویا با مشارکت خانه تشکل ها و دستگاه های تخصصی

رتبه بندی و توانمندسازی توسط خانه تشکل ها