سوسک برگخوار صنوبر در منطقه کاکارضا استان لرستان: کرایزوملا پوپولی یا ک. سالیستی؟

از گذشته تشخیص دقیق دو گونه سوسک برگخوار صنوبر جنس Chrysomela (= Melasoma) آفت صنوبر دارای ابهام بوده است. ضرورت شناسایی مولکولی سوسک های قرمز برگی گونه C. saliceti و گونه C. populi به علت مشابهت ریخت شناسی و نزدیکی زیستبوم این دو گونه در منطقه صنوبرکاری حاشیه رودخانه کاکارضا استان لرستان تا اطراف بروجرد و دربند ازنا همواره وجود داشته است. نمونه سوسک در حال تغذیه از برگ درختان صنوبر در منطقه کاکارضا در سال ۱۳۹۸ جمع آوری شد و به روش مولکولی مورد بررسی با دو ناحیه ژنی میتوکندریایی شامل زیر واحد بزرگ ریبوزم میتوکندری (۱۶S rRNA) و ژن بارکدینگ (COI) قرار گرفت. محصول توالی یابی شامل قطعات به ترتیب ۸۳۵ و ۶۴۶ جفت بازی برای این دو ژن بود. تحلیل درخت فیلوژنتیک نشان داد که علیرغم کمبود توالی های ۱۶S rRNA مربوط به گونه های مختلف جنس کرایزوملا در بانک ژن، اما با وجود توالی های بیشتری از ژن COI، از این رو این ژن توان تفکیک بهتری برای تشخیص دو گونه C. saliceti و گونه C. populi به همراه خواهد داشت. بر اساس ژن COI، ۱۲ درصد فاصله ژنتیکی بین کلادهای ژنتیکی مخلوط پوپولی/ سالیستی (شامل توالی) و دو کلاد فقط پوپولی و بر اساس ژن ۱۶S rRNA، به ترتیب پنج و دو درصد تفاوت بین توالی ما و توالی های ژنوم کامل میتوکندریایی پوپولی با شماره دسترسی بانک ژن: (KX۰۸۷۲۵۸ و پوپولی ش.د. ب. ژ.: MK۰۴۹۸۵۲ وجود دارد. به نظر میرسد نمونه مطالعه حاضر همان گونه C. saliceti باشد که در مطالعه قبلی در همین منطقه جمع آوری و با روش مورفولوژیک شناسایی شده است و این نتیجه تاییدی بر آن شناسایی قلمداد میشود. با تشخیص این گونه و تفکیک آن از گونه بسیار نزدیک C. populi، ارائه راهکارهای مدیریت و اقدامات بعدی جهت کنترل این آفت در منطقه با اطمینان بیشتری صورت خواهد گرفت. به طور کلی روش مولکولی چندژنی در مواجهه با آفات جنگلی به منظور ابهام زدایی از تشخیص های مرسوم ریخت شناسی توصیه میشود.

کلیدواژه ها:

آفت ، ملازوما ، توالی یابی ، ژن ، فیلوژنتیک.