مروری بر حشرات آفت خسارت زای نوپدید و بازپدید درختان و درختچه های جنگلی منطقە رویشی زاگرس طی سال های دهە ۹۳

امروزه آفات و بیماری های گیاهی نوپدید و بازپدید چالش و تهدید عرصه های طبیعی جنگلی و مرتعی کشور میباشد. در بروز خسارت توسط آفات و عوامل بیمارگر در عرصه جنگل و مرتع، عوامل متعددی تاثیرگذار هستند. بخشی از این عوامل پیامد چالش های دیگر مانند تغییرات اقلیمی، خشک سالی های مستمر و ضعف فیزیولوژیک درختان ناشی از پدیده زوال و قسمت دیگر پیامد ناشی از عدم مدیریت دام، زراعت، بهره برداری های غیراصولی و عدم وجود برنامه های پایشی آفات و بیماری هاست که شرایط را برای استقرار، شیوع و طغیان آفات مهیا کرده است. تکرار چنین پدیده هایی در آینده سبب حذف سطح قابل توجهی از عرصه های جنگلی میشود. در طی دو دهه اخیر زوال بلوط زاگرس بزرگترین پدیده نوظهور در عرصه های جنگلی بوده که همچنان ادامه دارد. از طرفی هم هر ساله آفات جدیدی پا به عرصه ظهور گذاشته و علاوه بر رختاند بلوط، ارس، کیکم، زالزالک، ارژن، زبان گنجشک، گلابی و انجیر وحشی، گون و سایر درختان و درختچه ها را آلوده نموده است. بررسی های انجام شده ما طی چند سال اخیر در منطقه زاگرس و شناسایی هویت دقیق آفات با روش مولکولی نشان داد که ظهور و شیوع آفات خطرناک نوپدیدی همچون زنبورهای برگخوار Periclista sp. & Tomostethus sp. (Hymenoptera: Tenthredinidae) به ترتیب روی دارمازو و زبان گنجشک، شب پره برگخوار Agriopis beschkovi(Lepidoptera: Geometridae) و پروانه گالزای Heliozela sp. (Lepidoptera: Heliozelidae) روی بلوط برانتی،Phylloxera quercina (Homoptera: Phylloxeridae) روی درختان بلوط برانتی و دارمازو، شبپره برگخوار بنه Thaumetopoea sp. (Lepidoptera: Notodontidae) روی پسته های وحشی و اهلی، آفات بازپدیدی همچون Lymantria dispar (Lepidoptera: Erebidae) با دامنه میزبانی وسیع شامل چندین درخت و درختچه جنگلی، Leucome wiltshirei(Lepidoptera: Erebidae) و Ephasia nymphaea (Lepidoptera: Noctuidae) روی بلوط برانتی، Eriogasteramygdalii (Lepidoptera: Lasiocampidae) روی درختچه های ارژن، مگس (Diptera: indianus ZaprionusDrosophilidae) روی انجیر و انار و ملخ شاخک بلند Uvarovistia zebra (Orthoptera: Tettigoniidae) در مناطق خاصی از زاگرس اتفاق افتاده و خسارات زیادی به درختان میزبان خود تحمیل نموده اند.

کلیدواژه ها:

جنگل ، تخریب ، آفت ، توالی یابی ، ژن