تحلیل تعارض اولیه عبارات ابن عربی درباره قلمرو نقس رحمانی

ابن عربی عبارات به ظاهر مختلفی در تفسیر نفس رحمانی و تعیین قلمرو آن دارد که ممکن است سبب برداشت نادرست یا حتی انتساب تناقض گویی به وی شود. در بعضی عبارات، نفس رحمانی را به تعین اول، در برخی دیگر به تعین ثانی و در مواضع متعددی، خاص تعینات خلقی اطلاق کرده است. او در عبارات خود، علاوه بر این سه اطلاق، جامعیت نفس رحمانی را مطرح می کند. از کنار هم گذاشتن این موارد و براساس مویدات دیگر در کلام او می توان اثبات کرد که از نظر وی، نفس رحمانی حقیقتی گسترده ای است که از تعین اول آغاز می شود و تا عالم ماده ادامه دارد و شامل فیض آقدس و مقدس است. آبن عربی در برخی عبارات خوده به این مطلب تصریح کرده است که حقیقت نفس رحمانی چیزی جز شمول بر تمام تعینات حقی و خلقی نیست؛ به همین دلیل است که نفس رحمانی را هم واجب و هم ممکن، هم حادث و هم قدیم معرفی کرده است. از آنجا که انسان کامل در قوس صعود، با نفس رحمانی اتحاد می یابد و مظهر تام هم اسما و صفات می گردد، به انسان هم، نفس رحمانی اطلاق کرده است.

کلیدواژه ها:

نفس رحمانی ، ابن عربی ، صادر اول ، حقیقت محمدیه ، وجود منبسط