بررسی راهکارهای سازگاری مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی در کاشت برنج و کشت دوم پس از آن (سویا) در رشت

تغییر در پارامترهای اقلیمی در دهه های آینده عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در این رابطه مطالعات اندکی درخصوص بررسی راهکارهای مقابله با این تغییرات اقلیمی و کاهش پیامدهای منفی احتمالی آن بر محصولات استراتژیک کشور انجام شده است. در پژوهش حاضر مدیریت های زراعی مختلف اعم از تغییر در حجم آبیاری و حجم کوددهی و تغییر تاریخ کاشت در زراعت محصولات برنج و سویا در دو پنجره زمانی آینده نزدیک (۲۰۳۵-۲۰۲۱) و آینده دور (۲۰۵۰-۲۰۳۶) شبیه سازی گردید و با هدف ارائه راهکارهای مناسب سازگاری در کاهش پیامدهای منفی تغییرات اقلیمی مورد ارزیابی قرار گرفت. پارامترهای هواشناسی ریز مقیاس شده بر اساس خروجی سه مدل گردش عمومی جو AOGCM (HadGEM۲-ES, CSIRO-Mk۳-۶-۰, GFDL-ESM۲M) تحت سه سناریوی واداشت تابشی (RCP ۲.۶, ۴.۵, ۸.۵) از پایگاه داده MarkSimGCM استخراج شد. با داشتن داده های میدانی فنولوژیکی ۱۲ ساله دو رقم برنج هاشمی و علی کاظمی و داده های مزرعه ای دو ساله دو رقم سویا ویلیامز و هابیت به شبیه سازی عملکرد محصولات به وسیله مدل گیاهی DSSAT اقدام شد. نتایج نشان داد تغییر تاریخ کاشت برنج رقم هاشمی از ۲۰ اردیبهشت به ۱۰ اردیبهشت (تسریع ۱۰ روزه) در سناریوی بدبینانه RCP۸.۵ می تواند موجب بهبود عملکرد ۹/۱۸ درصدی در دور آبیاری ۵ روزه نسبت به آبیاری غرقابی شود. تسریع ۲۰ و ۳۰ روزه تاریخ کاشت گرچه در بهبود عملکرد محصول در مواجهه با تغییرات اقلیمی موثر بود، اما نمی-تواند به اندازه تسریع ۱۰ روزه مفید واقع شود. برای محصول برنج رقم هاشمی در حجم کوددهی F۳ در سناریوی RCP۲.۶ دوره آینده دور، بهبود عملکرد ۷/۱۰ درصدی برآورد می گردد. بیشترین افزایش عملکرد با مدیریت های متفاوت کوددهی تحت سناریوی RCP۲.۶ حاصل شد. در مجموع، گرچه کاهش عملکرد در رقم های مورد بررسی بر اثر تغییرات اقلیمی اجتتاب ناپدیر است، اما با به کارگیری مدیریت های زراعی مناسب می توان درصد قابل ملاحظه ای از این کاهش عملکرد را جبران نمود.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، سناریوهای RCP ، عملکرد محصول برنج و سویا ، مدل گیاهی DSSAT