سیر تکاملی از حقوق زیستی به حقوق اجتماعی و شهروندی در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران

هدف از این پژوهش، واکاوی سیر تکاملی از حقوق زیستی به حقوق اجتماعی و شهروندی در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به­ شیوه تحلیل محتوا با نگاه نظام مند و همه­ جانبه به ­بررسی حقوق شهروندی در برنامه های شش­ گانه توسعه جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ ۱۳۹۶) می­ پردازد. نتایج نشان داد که برخورداری از محیط ­زیست شایسته، سالم و امن یک حق بشری محسوب می شود. در برنامه اول توسعه، کلیه طرح های عمرانی به ­صورت ملی اجرا گردید که این امر باعث ایجاد بسترهای لازم برای اجرای طرح های استانی در برنامه دوم شد. در برنامه دوم توسعه، حفظ جنگل ها و ممانعت از آلودگی آب و هوا به­ صورت سه تبصره حفاظت از منابع طبیعی با تاکید بر جنگل ها، تضمین بهره ­برداری از منابع و پیش­گیری از آلودگی هوا و آب آورده شد. برنامه سوم توسعه موضوعات حفاظت از منابع طبیعی را دربرگرفت. برنامه چهارم توسعه اسناد بالادستی را مورد حمایت قرار داده است. در برنامه پنجم توسعه، مواد قانونی مربوط به آموزش همگانی و اطلاع ­رسانی محیط­ زیستی در سطح ملی و منطقه ای و جلوگیری از شکار بی ­رویه مطرح گردید. درنهایت، برنامه ششم توسعه، حق بر محیط ­زیست پایدار را به ­عنوان یک حق بشری و حقوق شهروندان در جامعه ایران نشان داد.

کلیدواژه ها:

توسعه فرهنگی ، حقوق زیستی ، برنامه های توسعه ، برنامه ریزی توسعه اجتماعی