بررسی تطبیقی حجیت عقل در دیدگاه محدث استرآبادی، شیخ انصاری و میرزا مهدی اصفهانی

نقل گرایی افراطی برخی از اخباریان و کم رنگ شمردن جایگاه عقل توسط برخی از ایشان، سبب شده تا این مکتب متهم به عقل گریزی گردد و تصور اولیه از اندیشه آنان این باشد که اخباریان عقل را به کلی حجت نمی شمارند. از سوی دیگر انتقادات مبنایی میرزا مهدی اصفهانی _ به عنوان موسس مکتب معارفی خراسان_ به مفهوم شناسی عقل فلسفی سبب شده تا برخی آن را در کنار اخباریان در یک جبهه و در مقابل اندیشه اصولی قرار دهند و هر دو را منکر حجت عقل به شمار آورند، تا جایی که برخی مکتب معارفی خراسان را اخباری یا نواخباری خوانده اند. این مقاله بر آن است که با استفاده از منابع دسته اول ابتدا دیدگاه این سه مکتب را در خصوص حجیت عقل به درستی تبیین کند و سپس رابطه بین این سه دیدگاه و نقدهایی را که هر یک از این مکاتب بر دیگری دارند، طرح و نقد نماید.

کلیدواژه ها:

اخباری ، اصولی ، مکتب معارفی خراسان ، عقل ، میرزا مهدی اصفهانی ، شیخ مرتضی انصاری ، میرزا محمد استرآبادی.