تبیین ابعاد درگیری تحصیلی بر اساس ادراک حمایت اجتماعی در دوره گذار به دبیرستان با نقش واسطه ای ادراک خودارزشمندی و بهزیستی ذهنی و نقش تعدیل کنندگی جنسیت و پایگاه اجتماعی_اقتصادی

مقدمه: دوره ­های گذار تحصیلی، دوره­ هایی هنجاری و چالش­ برانگیز در رشد محسوب می­ شوند که می­ توانند به عنوان نقاط عطفی در مسیر تحصیلی عمل کرده و با ایجاد تغییراتی در سطح شناختی، عملکردهای تحصیلی دانش­ آموزان را تحت تاثیر قرار دهند. مطالعه حاضر با تکیه بر مدل نظام خویشتن در رشد انگیزش، به بررسی اثرات حمایت ادراک شده از سه عامل اجتماعی (والدین، معلمان و همسالان) بر احساس خودارزشمندی، بهزیستی ذهنی و ابعاد درگیری تحصیلی با نقش تعدیل­ کنندگی جنسیت و پایگاه اجتماعی_اقتصادی پرداخت. روش کار: پژوهش حاضر از نوع معادلات ساختاری بود. در این راستا ۵۷۸ دانش آموز (۲۷۱ پسر و ۳۰۷ دختر) واقع در دوره گذار تحصیلی متوسطه دوم شهر تهران با استفاده از روش نمونه­ گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و مقیاس­ های ادراک حمایت (۲۰۱۵)، پرسشنامه چهار عاملی درگیری تحصیلی (۲۰۱۱)، مقیاس خودارزشمندی (۱۹۶۵)، مقیاس شناختی بهزیستی ذهنی (۱۹۸۴) و مقیاس هیجانی بهزیستی ذهنی (۱۹۸۸) را تکمیل کردند. داده­ ها با استفاده از روش مدل­ یابی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. یافته­ ها: نتایج نشان داد که  اولا ادراک حمایت به وسیله هر سه عامل اجتماعی (والدین، معلمان و همسالان) به طور مثبت پیش­ بینی­ کننده احساس خودارزشمندی، بهزیستی ذهنی و درگیری تحصیلی دانش آموزان است. ثانیا با بررسی مدل نظری مشخص شد که اثر غیرمستقیم و معنادار ادراک حمایت بر ابعاد درگیری تحصیلی به وسیله هر دو متغیر بهزبستی ذهنی و احساس خودارزشمندی واسطه­ گری می­ گردد. نتایج رگرسیون سلسله­ مراتبی نشان داد که جنسیت دارای نقش تعدیل­ کنندگی و جایگاه اجتماعی اقتصادی فاقد این نقش بود. نتیجه­ گیری: این پژوهش بر اهمیت هدف قرار دادن هر سه عامل اجتماعی در مداخلات چند سطحی با هدف ارتقاء درگیری تحصیلی، بهزیستی ذهنی و احساس خودارزشمندی دانش آموزان این دوره از انتقال تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

Perceived social support ، Academic engagement ، Transition into high school ، Perceived self-worth ، Subjective well-being ، ادراک حمایت اجتماعی ، ابعاد درگیری تحصیلی ، دوره گذار ، ادراک خودارزشمندی ، بهزیستی ذهنی