تاثیر سامانه های خاک ورزی حفاظتی بر برخی ویژگی های فیزیکی خاک لوم رسی سیلتی در شرایط شور

مساحت زیاد خاک های شور در ایران و کاهش کیفیت این خاک ها ایجاب می کند که کارایی سامانه های کشاورزی حفاظتی در این گونه زمین ها نیز مورد بررسی قرار گیرند. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات ویژگی های فیزیکی خاک در سه نوع مدیریت متفاوت خاک ورزی و بقایای گیاهی شامل: ۱) خروج بقایا از مزرعه و خاک ورزی مرسوم، ۲) حفظ بقایا و کم خاک ورزی، و ۳) حفظ بقایا و بی خاک ورزی در تناوب جو و گلرنگ و در یک خاک شور و شوری آب آبیاری ۵/۳۵ دسی زیمنس بر متر به مدت چهار سال انجام شد. در پایان هر کشت نمونه های خاک از لایه های ۱۰-۰، ۲۰-۱۰ و ۳۰-۲۰ سانتی متر تهیه شده و ویژگی های فیزیکی خاک شامل چگالی ظاهری و تخلخل، و پایداری خاکدانه ها با شاخص های میانگین وزنی قطر (MWD) و میانگین هندسی قطر (GMD) تعیین شد. پس از هر دوره تناوب کشت، نفوذ آب به خاک اندازه گیری شده و با برازش مدل کوستیاکوف اصلاح شده پارامترهای مربوطه تعیین شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها در چهار سال آزمایش نشان داد که تفاوت اغلب ویژگی های خاک در پایان آزمایش در اثر اعمال تیمارهای خاک ورزی نسبت به شاهد معنی دار شد. به طوری که بیش ترین مقادیر MWD و GMD (به ترتیب ۲/۵۳ و ۱/۹۰ میلی متر)، تخلخل (۵۱/۲ درصد) و شدت نفوذ نهایی (۳۱ سانتی متر بر ساعت) در تیمار بی خاک ورزی و کم ترین مقادیر MWD و GMD به ترتیب ۲/۰۲ و ۱/۲۹ میلی متر)، تخلخل (۴۷/۸ درصد) و شدت نفوذ نهایی (۳/۵ سانتی متر بر ساعت) در تیمار خاک ورزی مرسوم مشاهده شد. در کل نتایج این پژوهش نشان داد اجرای تیمارهای خاکورزی حفاظتی باعث افزایش ماده آلی و بهبود پایداری خاکدانه ها، افزایش تخلخل و نفوذ آب به خاک شد.

کلیدواژه ها:

Aggregate stability ، Crop rotation ، Conservational tillage ، Soil quality ، Water infiltration into soil. ، پایداری خاکدانه ، تناوب زراعی ، خاک ورزی حفاظتی ، شوری خاک ، کیفیت خاک ، نفوذ آب به خاک.