تدوین چارچوب نظری و مفهومی نقش مولفه های ساختار فضایی در ارتباط با مفهوم دسترسی پذیری پایدار شهری

پیامدهای ناشی از الگوهای ناپایدار حمل ونقل شهری مستلزم توجه خاص بر مفاهیم مرتبط در این حوزه است. در این ارتباط، بررسی ساختار نواحی در شهرها باهدف تسهیل بهره­گیری از الگوهای جابجایی­ شهری پایدار و در پی آن ارتقاء کیفیت دسترسی­پذیری پایدار شهری موضوعی حائز اهمیت است. این پژوهش سعی دارد تا با بررسی رویکردهای نظری و مطالعات انجام شده، به واکاوی مفهوم ساختار فضایی نواحی و محلات شهری در ارتباط با مفهوم جابجایی­ و دسترسی­پذیری پایدار شهری بپردازد. بدین منظور، ارتباط بین مفاهیم و مولفه های ساختارفضایی و دسترسی­پذیری پایدار شهری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج در قالب مدل مفهومی ارائه شده­است. به منظور دستیابی به اهداف ذکرشده از روش تحلیل محتوای کیفی و در زمینه جمع­آوری اطلاعات از روش اسنادی استفاده شده­است. با استفاده از تحلیل محتوای کیفی در متون نظری معتبر ارتباط بین کلیدواژه­های اصلی یعنی، ساختار فضایی شهر، جابجایی و دسترسی­پذیری پایدار شهری مورد بررسی و عوامل موثر ساختار فضایی شهر بر جابجایی­های شهری پایدار شناسایی شده است.براساس مرور مبانی نظری مشخص گردید که، ارتباط بین ساختار فضایی و دسترسی­پذیری را می­توان بوسیله مفهوم مرکزیت (که در یک معنا معادل با دسترسی­پذیری است) تشریح نمود. همچنین در نتیجه بررسی عوامل موثر بر دسترسی­پذیری سه مولفه مجاورت، کیفیت اتصالات و جابجایی ها ارائه شد. براساس چارچوب نظری و مفهومی پژوهش، پنج معیار تراکم، تنوع، پراکندگی، طراحی و فاصله (از نقاط مهم فعالیتی و حمل­ونقلی) به عنوان معیارهای تحلیلی ساختار فضایی نواحی در ارتباط با قابلیت دسترسی­پذیری پایدار شهری، پیشنهاد گردید.

کلیدواژه ها:

ساختار فضایی ، مرکزیت ، جابجایی شهری ، دسترسی پذیری پایدار شهر