امکان سنجی استفاده از تداخل سنجی راداری به منظور اندازه گیری فرونشست زمین در اثر استخراج مواد نفتی

هر چند معمول ترین دلیل فرونشست زمین استخراج آب های زیرزمینی در نظر گرفته می شود، اما استخراج نفت، گاز و مواد معدنی نیز در نشست زمین موثر است. نشست سطح زمین در یک میدان نفتی، به مرور زمان به تاسیسات سطحی و زیر سطحی حساس و استراتژیک آسیب رسانده و هزینه های قابل ملاحظه ای را به بخش تولید و بازیافت نفت تحمیل می نماید که این امر لزوم کنترل و نظارت بر نشست زمین در میادین نفتی را نشان می دهد. با در نظر گرفتن پیامدها و خسارت های جبران ناپذیر ناشی از این پدیده ضرورت می یابد مناطق مستعد این پدیده مرتب مورد بررسی و پایش قرار گیرند. در علم ژئوماتیک پایش فرونشست زمین با استفاده از روش های مختلف ژئودتیک و سنجش از دوری قابل انجام است. اندازه گیری فرونشست توسط روش های ژئودتیک نظیر استفاده از مشاهدات سیستم تعیین موقعیت جهانی علی رغم دارا بودن دقت بالا، دارای محدودیت هایی نظیر نقطه ای بودن مشاهدات، نیاز به استقرار و حضور فیزیکی در منطقه، زمان و هزینه بالا می باشند. در دهه های اخیر استفاده از تداخل سنجی راداری امکان اندازه گیری تغییرات هندسی سطح زمین را در وسعت گسترده و با دقت بالا و زمان و هزینه پایینی فراهم نموده است. هدف این پژوهش نیز ارائه رویکردی نوین بر پایه روش تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنشگرهای دائمی به منظور بررسی ارتباط میان فرونشست و فرایند استخراج نفت در بخش جنوب غرب ایران و در دو مقطع زمانی ۲۰۱۷/۰۴ تا ۲۰۱۷/۱۰ و ۲۰۱۹/۰۴ تا ۲۰۱۹/۱۰ که به ترتیب نشان دهنده بیشترین و کمترین میزان برداشت نفت از میادین نفت ایران هستند، می باشد. نتایج حاصله نشان داد فرونشت هایی به میزان ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر در بازه زمانی ۲۰۱۷/۰۴ تا ۲۰۱۷/۱۰ و با نرخ ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر در سال در جنوب غرب ایران در محدوده میادین نفتی به وقوع پیوسته که ممکن است در اثر افزایش چشم گیر استخراج نفت از سال ۲۰۱۶ باشد.

کلیدواژه ها:

فرونشست زمین ، استخراج نفت ، سنجش از دور ، شناسایی الگو ، تداخل سنجی راداری مبتنی بر پراکنشگرهای دائمی