بررسی ظرفیت برداشت شن ماسه و تاثیر آن بر تغییرات مورفولوژی رودخانه (مطالعه موردی رودخانه شراء)

یکی از مهمترین عوامل به هم خوردن تعادل هیدرولیکی رودخانه برداشت بی­رویه رسوبات از بستر رودخانه می­باشد. در این تحقیق بخشی از رودخانه شراء واقع درشهرستان خنداب که تحت­برداشت بی­رویه شن و ماسه است مورد بررسی قرار گرفت. در پژوهش حاضر از مدلHEC-RAS ۵.۳ ، به­منظور شبیه­سازی جریان رسوبات استفاده شده است. به منظور تحلیل هیدرولیکی جریان تعداد ۲۰۰ مقطع در طول ۵/۳ کیلومتر رودخانه تهیه شد. برای ایستگاه هیدرومتری جوشیروان، دبی با دوره بازگشت۲، ۵، ۲۵، ۵۰ ، ۱۰۰ ساله محاسبه و برای شبیه­سازی هیدرولیکی رودخانه مورد استفاده قرار گرفت. در تحقیق حاضر با بررسی پارامترها قبل و بعد از برداشت مصالح و بررسی های میدانی در بازه هایی که این عملیات اجراشده است، تغییرات ایجادشده در هندسه و مورفولوژی رودخانه مقایسه شد.  نتایج حاصل از شبیه­سازی نشان داد میزان فرسایش و رسوب­گذاری در ۵/۱کیلومتر اول و ۱ کیلومتر آخر تقریبا در حالت رسوب­گذاری کم شد و مصالح در این منطقه خیلی قابل برداشت نیست. بهترین منطقه برای برداشت مصالح در این بازه از کیلومتر ۵/۱ تا ۵/۲ تقریبا وسط بازه می­باشد. که به دلیل شیب و شکل مقطع سرعت جریان کاهش پیدا کرده است و رسوب­گذاری با عمق متوسط ۲/۱ متر صورت گرفته است. محاسبات نشان داد میزان رسوب قابل برداشت در این بازه  از رودخانه تقریبا ۲۰۰ تن در سال است.

کلیدواژه ها:

برداشت ، جریان ، رسوب ، فرسایش ، مدل HEC-RAS ۴.۱